30 Oktober 2009

Alang - alang

Nama ilmiahnya Imperata cylindrica. Alang-

alang mempunyai rasa manis dan bersifat sejuk. Alang-alang dapat diperbanyak dengan rimpang

dan akar tinggal. Alang-alang sangat mudah tumbuh. Jika sengaja ditanam, alang-alang

dirawt dengan disiram air, dijaga kelembapannya dan dipupuk dengan pupuk

organik. · Alang-alang mengandung bahan kimia

diantaranya manitol, glukosa, sukrosa, malic acid, citrid acid, coxial, arundoin, cylindrin,

fernenol, simiarenol, anemonim, asam kresik, damar, logam alkali, saponin, tanin dan polifenol.

Akar alang-alang baik dalam kondisi segar maupun kering dapat digunakan untuk

mengobati beberapa masalah penyakit dan kesehatan. Penggunaannya dengan membuat

minuman alang-alang yang berbentuk seperti minuman teh.

· Berikut ini beberapa manfaat dari alang-alang dalam mengatasi penyakit dan kesehatan :

hepatitis akut menular, kencing berdarah, kencing nanah, muntah darah, mimisan

peluruh kencing, dan radang ginjal akut.

Seserahan

Aya nu Unik basa mudik kamari,nyaeta nganteur seserahan,tadinamah mun teu pajonghokan jeung nu ngundangnamah moal ngilu,naon sabab , eta da seserahan nana masih sistem baheula ti mimiti gayung ,tetenong,suluh,hihid, domba,kasur,seeng,dipan, jeung nu sejena.nya lamun jarak ti panganten lalaki ka panganten awewe beda RTmah teu teu nanaon, tapi ieumah beda kampung kudu make kendaraan da rada jauh ,jeung saturuna tina kendaraan teh anu jalana taringgul lempang deui kana jalan satapak.singket carita neupi kanu dimaksud katempat panganten awewe bari jeung bobolokot kesang.rombongan dihaturan linggih diteruskeun ku acara seren sumeren anu kacida panjangna meren meh sabanding jeung honor,,teuing banci tampil nu pidatona Mun ceuk istilah barudak ayeunamah,,bari jeung kukurubukan nu ngalanteur ngahaminan acara nu seren sumeren ,diteuruskeun ku acara ijab kabul nikah,,,hampir dua jam acara selesai ,,nungalanter di titah dalahar ku pihak panganten awewe,,alhamdullilah ahirna beuteung anu salatri teh kaeusian da ti isuk can sarapan,teu karasa kuring nyarita ka sagigireun anu milu nganteur ” ieumah saruana nu nyerenkeun jeung nu narimateh raresep ngomong teu raresep dahar “.terus anu sagigireun nyarita “ceuk saha jang ieu buktina akang sanguna sapiring mentung,” ret kuring ngareret ” Aeh geuning mang ajeungan punteun abdi nyarios kitu ,da ieu abdina tadi teu sarapan heula jadi salatri kulantaran kalamian””(jadol siah nu diomongkeun teh geuning di gigireun,jadi era parada ,hapunteun mang ajeungan)

Aduan sia mah

Diganggu Preman? Kontak Nomor Berikut Ini
Sering ngerasa gak nyaman karena banyak gangguan keamanan di sekitar lingkungan Anda?

Mulai dari aksi pemalakan, premanisme ,pungli,dan lainnya?Contohnya: penarikan tarif parkir,padahal biaya parkiran resmi udah ditarik,

Mulai sekarang Anda bisa menghubungi Kapolres setempat/ lewat nomor-nomor:

 Jakarta Pusat 0811902355
 Jakarta Selatan 08121118686
 Jakarta Timur 08122212212
 Jakarta Barat 081311197777
 Jakarta Utara 0811844321
 Bekasi 08170868686
 KP3 Bandara Sukarno Hatta 0811857170
 Depok 08123039065
 Kabupaten Bekasi 08121238989
 Kabupaten Tengerang 02193778989
 Metro Tangerang 081511118778
 KP3 Tanjung Priok 0811891213
 Kepulauan Seribu 0818617171.

Untuk yang tinggal di wilayah luar Jakarta
 Polda DIY 08123876159
 Poltabes Semarang 08127107771
 Poltabes Surabaya 0811611980
 Polda Jatim 08121030086
 Poltabes Yogyakarta, 08157741415
 Poltabes Medan 081264920007

Kabareskrim Mabes Polri Irjen Susno Duadji menjamin laporan dari masyarakat akan segera ditindaklanjuti
Kalau Kapolres setempat tidak menindaklanjuti laporan AndaLaporkan saja langsung ke Kabareskrim Mabes Polri atau ke Diretorat I Kamtranas Bareskrim Mabes Polri

Nomor langsung ke Kabareskrim 08159771977 dan untuk Direktorat I di nomor 0217218041//
Seperti menarik parkir padahal sudah ditarik biaya parkiran secara resmi, itu termasuk premanisme. Harus ditangkap. Kalau pengelola parkiran tidak bisa menertibkan mereka, tutup saja,” kata beliau.
nyo kita lawan preman

DARMAJI

Teu karasa panon poe geus na embun-embunan.
Cacing na jero beuteung motah menta jatah. Rasa leuleus hayang ngejo nasi rameus
sagekna diuk diwarung nasi. Kop kana gorengan bari mesen ka si teteh Enok
“teh sangu hiji jeung hayam goreng jeung sayur meh mata teu lamur ”.
Rengse dahar eureuleu teurab “alahamdullilahirabilalamin”.
Regot minum ci teh manis nu tinggal saparapatna bari ceukes ngaroko jarcok
"duh gusti nikmatna dahar ieu neupi ka lelengutan tunduh".
Teu karasa rokok tinggal dua kenyot deui bari jeung nyeuhil kuring nanya “teh sabarahaeun”.
si teteh balik nanya, “dahar gorengan sabaraha?”. "hiji ” ceuk kuring manteup bari nundutan.
Sanarimana pamulangan goloyor balik ka kontrakan blug kana kasur guheur sare.
Tapi teu kungsi lila pitunduheun leungit sirna kausir kunyeuri beuteung nu nataku.
Berebet kuring ka pacilingan,bari cingogo kuring mikir, "tos ngadahar naonya tadi bisa neupi kakieu?"
Gebeg hate inget kana dosa tadi nu geus dilakukeun ku kuring .nyaeta ngadahar gorengan lima ngaku hiji….
Bari ngagerentes jeung bebeten na hate “duh teh enok hampura tadi ngadahar lima ngaku hiji”.

Heureuy Sunda

Cenah urang Sunda mah teu bisa leupas tina heureuy, sabab eta teh geus jadi sakulit sadaging. Lain urang Sunda mun teu bisa heureuy. Di mana wae, dina kasempetan kumaha wae, pasti aya heureuyna. Nepi ka ayeuna kuring teu nyaho, ku naon pangna kitu.

Dina dunya lawak nasional, pangaruh heureuy Sunda teu bisa dilalaworakeun. Sebut wae upamana grup lawak de Bodor (Abah Us us saparakanca) atawa de Kabayan (Kang Ibing saparakanca). Maranehanana bisa disebut panaratas dina ngawanohkeun kasundaan sacara nasional. Mun teu salah, De Kabayan lahir tina acara bobodoran di radio Mara Bandung. Malah nepi ka kiwari, Kang Ibing jeung Aom Kusman, dua di antara personil De Kabayan, masih pirajeunan siaran di Radio Mara.

Taun 90-an, grup bodor Sunda kungsi nyirorot pamorna, kasilih ku Srimulat, bobodoran dina nuansa Jawa. Mahabu malah, nepi ka acara-acara bodor atawa lawak dina TV didominasi ku Srimulat atawa para anggotana sacara pribadi.

Basa Srimulat mimiti nyirorot pamorna, grup bodor Sunda nguniang deui. Upamana bae grup P Project, nu sanajan ngaranna make basa Inggris, tapi bobodoranana tetep nyoko dina bobodoran Sunda nuansa modern. Idiom-idiom Sunda mimiti akrab dina pentas bodor nasional. Grup anu tadina dingaranan Padhyangan ieu oge asalna tina acara bobodoran di radio Oz Bandung, Ozerba. Personilna campuran mahasiswa Unpad jeung Unpar. Sering manggung di kampus kampus di Bandung. Awal karir nasionalna dimimitian basa dikontrak ku SCTV. Ti dinya ngaran Iszur, Denny Chandra, jeung Joe saparakanca geus jadi sabiwir hiji. Nya kelompok ieu pisan nu mimiti ngagarap bodor sacara daria. Maranehanana ngabogaan sababaraha divisi pikeun ngagarap ilustrasi musik, sound effect, kostum, naskah jsb.

Kabehdieunakeun aya acara Extravaganza di Trans TV. Pamaenna didominasi ku urang Sunda. Beda ti kalolobaanana grup lawak saperti Srimulat upamana, extravaganza ngandelkeun script tur teu kaci loba teuing improvisasi. Ku sabab loba urang Sundana, grup atawa acara ieu oge karasa pisan nuansa Sundana.

Basa TPI ngayakeun Lomba Lawak API (Audisi Pelawak Indonesia), loba grup lawak asal Bandung (baca: Sunda) nu katembong potensina. Malah juarana ge ti Bandung, SOS. Nu kaitung nyongcolang ti grup SOS, aya personilna nu alus ngawih Sundana, Sule. Ngadenge gelak-gelikna Sule nembang Sunda, kuring jadi inget ka Mang Ukok jeung Mang Utun ti Jenaka Sunda (mun teu salah). Jaman kiwari geus arang pisan budak ngora nu mibanda kamampuh saperti Sule. Lian ti eta, aya Oni anu ti rupa nepi ka rengkak paripolahna nyeples Kang Ibing.

Mun nengetan hal-hal anu ditataan di luhur, asa teu salah mun urang ngarasa reueus. Urang Sunda, leupas tina sagala kahengkeranana, tetep mibanda potensi anu teu bisa dilalaworakeun. Buktina maranehanan bisa kitu teh salah sahujuna ku sabab teu era ngasongkeun konsep anu nyoko dina ajeg-ajeg kasundaan. Idiom idiom ekspresi kasundaan nu dikahareupkeun ku maranehanana tetela geus jadi ciri nu mandiri, tur dipikaresep lain ku urang Sunda wungkul.

Lamun dina dunya hiburan (dina hal ieu: lawak) urang Sunda bisa nembongkeun 'sihung', asa piraku mun dina ambahan sejen urang teu bisa kitu. Nu penting kudu aya kasadaran ti urang salaku urang Sunda, ulah nepi ka era nembongkeun jatidiri kasundaan. Tong era ngaku urang Sunda, tong era nyarita ku basa Sunda, tong era nembongkeun yen urang mibanda jatidiri kasundaan.

Mun urang boga budak, ajak nyarita ku basa Sunda, wawuhkeun kana budaya Sunda. Ulah ngarasa reueus mun anak urang palahak-polohok teu ngarti basana sorangan: Basa Sunda. Kudu hariwang mun anak urang kerung ngadenge kacapi suling. Atik maranehanana sangkan ngimpi ge mun bisa mah ku basa Sunda. Ulah ngan ukur nyalahkeun pangaruh budaya deungeun nu mahabu bari jeung euweuh tarekah ti urang pribadi pikeun ngadadasaran kulawarga sangkan panceg dina ajeg-ajeg kasundaan. Mun kabeh urang Sunda boga niat ngamumule budaya Sunda tur ngamimitian jeung prakna di lingkungan kulawargana, insya Alloh urang Sunda teh moal pareumeun obor.

Pesbuk Palsu ??

Kadé, Facebook Palsu Hadir di Indonésia
By Muhammad Firman – Salasa, Oktober 27
awas-facebook-palsu-hadir-di-indonesiaVIVANEWS – Facebook mangrupa loka jejaring sosial panglarisna di Indonésia. Komo nurutkeun data Alexa, Facebook mangrupa loka anu panglobana didatangan ku pamaké internet nagara urang, di luhur Google, Yahoo, Blogger, atawa Youtube.
Luhurna popularitas Facebook tétéla geus dimangpaatkeun ku penjahat dunya maya, atawa istilah kerenna cyber criminal. Maranéhanana geus ngawangun loka Facebook vérsi Indonésia anu boga tujuan pikeun panipuan (phising). Pamaké anu katohyan baris sacara ngahaja mikeun informasi sandiasma sarta sandikecap rekening Facebook maranéhanana ka kriminal kasebut.

“Lamun ditempo sakolébat, tampilan loka Facebook gadungan ieu memang jiga aslina, kaasup sasadiaan sarana registrasi pikeun pamaké anyar. Kitu ogé kalayan icon, gambar, judul halaman sarta elemen séjén anu sawajarna ditepungan dina laman utama Facebook sabot anyar dibuka,” kecap Brama Setyadi, saurang praktisi téknologi dina VIVANEWS, 26 Oktober 2009. “Hiji-hijina anu nyieun laman ieu béda nyaéta alamatna, nyaéta http://facabook.co.tv/indonesia,” kedal Brama anu awalna meunangkeun talatah phising kasebut di inboks rekening Facebook-na.

Dina laman Facebook asli, Brama nyebutkeun, data login anu diasupkeun pamaké baris dikirim ngagunakeun padika POST ka file login.php di alamat ‘https://login.facebook.com’.
“Saukur info, HTTPS (Hypertext Transfer Protocol Secure) nyaéta protokol anu dipaké pikeun ngamankeun jalur pengiriman data kalayan ngamangpaatkeun enkripsi,” kecap Brama. “Samantara Facebook palsu ngirimkeun data login ka file src-login.php di alamat http://facabook.co.tv,” kedalna.

“Ti dieu sabenerna bisa dipikanyaho yén sabenerna si nu nyieun laman sarua sakali henteu ngirimkeun data pikeun kaperluan otentikasi, ngan ngarékam data login ka jero database bogana,” kedal Brama.
Nurutkeun laporan sawatara korban, informasi ngeunaan Facebook palsu ieu dipibanda liwat fasilitas message Facebook, sanajan si phiser henteu asup ka jero daptar réncang. Eusi wartana kurang leuwih ngudukeun si calon korban pikeun ngalakonan login ka facebook kalayan geura-giru alatan sistem administrasi Facebook keur dina tahap seleksi pamaké aktip. Bari ngalampirkeun alamat palsu di luhur, phiser ogé ngajurung neruskeun talatah anu dijieunana ka 15 pamaké Facebook séjén.

Tuluy naon anu lumangsung lamun pamaké ngasupkeun informasi kredensial ka laman ieu? Sanggeus ngarékam data login si nu nyieun baris langsung ngalihkeun laman ka alamat login Facebook anu asli. Saolah-olah pamaké geus salah atawa tacan ngasupkeun informasi login.
“Anjeun anu geus kagok ngasupkeun informasi login di loka kasebut, aya alusna geura-giru ngarobah password Facebook anu Anjeun boga,” kedal Brama.

Campur baur

Kotak Hitam
Tiga orang perempuan sedang dalam perjalanan naik pesawat terbang. Setengah jam setelah mengudara, pilot mengumumkan adanya gangguan dan para penumpang diminta untuk mempersiapkan diri karena pesawat akan mendarat darurat. Perempuan pertama segera memakai semua perhiasannya, mulai dari kalung, gelang, cincin dan anting. Dengan pandangan tak mengerti, kedua perempuan yang lainnya bertanya apa maksud dari tindakan tersebut.“Dengan memakai semua perhiasan ini, semua orang akan tahu kalau aku kaya. Jadi mereka akan menolongku lebih dulu,” jawabnya. Perempuan kedua segera membuka blus dan bra-nya. Ketika yang lain bertanya, ia menjawab, “Ketika regu penolong datang, mereka akan langsung melihat betapa seksinya dadaku dan aku akan ditolong lebih dulu.”Perempuan ketiga yang kebetulan berkulit sangat hitam melepaskan celana luar dan dalamnya. Kemudian ia berkata, “Biasanya sih, orang-orang akan mencari kotak hitam lebih dulu.”

Kakek dan Bra
Merayakan ulang tahun perkawinan ke 50-nya, seorang kakek bermaksud membeli hadiah buat si nenek. Berangkatlah si kakek naik bis sambil berpikir, “beli apa ya?” Di sebelah kebetulan duduk seorang gadis yang tengah membaca majalah yang di sampulnya ada iklan bra. Si kakek dapat ide untuk memberi hadiah bra buat nenek. Sampai di toko lingerie, kakek tampak kaget dengan begitu banyak pakaian dalam bergantungan. “beli apa, kek?” kata penjaga toko kaget karena ada kakek-kakek ke tokonya. “Mau beli BH buat nenek.” Si penjaga toko bertanya, “Ukurannya berapa?” Si kakek terlihat bingung, “Nah itu… masalahnya kakek lupa nomornya dan nggak bawa contoh..” Si penjaga toko mencoba cari ukuran, “Mungkin sebesar jeruk bali, kek?” Si kakek masih terlihat bingung, “Wah, kegedean.” Si penjaga toko iseng bertanya, “jeruk Garut, kali ya?” Kakek berpikir sejenak, “Kayaknya masih kegedean.” Penjaga toko bingung, tapi tak hilang akal, “oh ya, mungkin sebesar telur bebek?” Si kakek tampak bersemangat karena tebakan penjaga toko itu tepat, “Ha, betul!” Matanya berbinar, “Tapi, yang didadar.”

Onta Saya
Di tengah padang pasir saat terik matahari siang, Hasim bersama ontanya berjalan sendirian. Tiba-tiba timbul gairah seks yang menggebu-gebu, Hasim berpikir, “Kenapa sekarang? Di tengah padang pasir begini dengan siapa saya harus melampiaskannya?” Karena sudah nafsu dan pengaruh dahsyatnya terik matahari padang pasir membuat otaknya sedikit error, diapun berpikir untuk melampiaskan nafsunya pada ontanya. Melihat gelagat aneh majikannya tersebut, si onta berusaha menyelamatkan diri dengan berlari. Hasim pun mengejarnya, namun onta itu sepertinya terlalu cepat untuk dikejar.

Tiba tiba ada pesawat yang melintas di tengah padang pasir tersebut dengan api membakar kedua mesinnya dan pesawat pun itu jatuh sekitar 50 meter dari Hasim berdiri. Hasim menghampiri pesawat tersebut, tak ada satupun penumpang yang terlihat selamat. Saat Hasim akan pergi meninggalkan pesawat tersebut, dia melihat seorang pramugari seksi tergolek tak jauh dari bangkai pesawat. Begitu didekati ternyata pramugari itu masih hidup dan Hasim pun merawat pramugari tersebut.

Begitu pramugari itu bangun, ia langsung memeluk Hasim dan bilang, “Anda telah menyelamatkan saya. Saya akan melakukan apa saja untuk membuat Anda senang.” Hasim pun menyambut dengan gembira, “Serius nih? Apa saja?” Pramugari itu berkata dengan nada menggoda,“Apa saja walaupun itu melelahkan”. Hasim pun langsung memegang tangan pramugari tersebut dan berkata, “Tolong bantu tangkap onta saya, ya!!!!!”
kliping (bajakan) 23 Nopember 2008
Posted by dyuniar in entertaintment.
19 comments

Gak ngerti ternyata bisa nyelamatin hidup (kali ini)
Saat banyak razia software bajakan…,
Polisi masuk ke warnet: “Apa disini pake Microsoft?”
Penjaga warnet yang tidak mengerti IT: “Nggak pak, kita pake Windows kok!”
Polisi: (sambil lihat ke monitor) “Oh gitu ya? Ok, terima kasih!”

Didengar oleh salah satu pelanggan yang yakin warnet idolanya tidak akan ditutup

Maaf, kami tidak melayani londo...
Sekelompok teman: (membaca menu) “Mas sweet ice teanya tujuh, ya!”
Pelayan dengan muka bingung: “Umm, tunggu sebentar ya…”
(…)
Pelayan kembali: “Maaf mas, gak ada…”
Salah satu teman penasaran: “Kalau gitu ganti es teh manisnya aja tujuh deh, mas!”
Pelayan: “Oh kalo itu ada mas!”

Mall di jakarta, didengar oleh enam orang teman lainnya yang malas menjelaskan ke pelayan apa persamaan sweet ice tea dan es teh manis.

Itu namanya juga Restoran Masuk! Eh, atau Keluar?
Teman #1: “Wah.. Hotel ini keren juga, hotel apaan sih, baru yah…?”
Teman #2: “Iya… Keren bo…”
Ketika melewati pintu masuk hotel
Teman #1: “Eh bo… Ini namanya HOTEL ENTRANCE.”
Teman #2: “Oohh… Hotel entrance, baru pasti, gua baru liat, keren juga nih hotel entrance…”

Didengar oleh teman #3 yang ingin mencopot papan petunjuk itu dan menjejalkannya ke mulut mereka.

Itu otaknya aja kayanya…
Perempuan kehausan: “Aduh boo… Haus gua, gua degradasi kayaknya.”

Mal di Jakarta, didengar oleh teman yang ingin memberikan air aki.

Money can’t buy everything...
Cowo Tajir: “Wah, gua baru beli notebook baru, canggih, keren…”
Cowo Kere: “Oh ya, notebook loe merknya apaan?”
Cowo Tajir: “Microsoft.”

Perkantoran Hijau di Jakarta Selatan, didengar oleh cowo kere yang ngerasa otaknya lebih tajir.

Tapi kan bentuknya beda...
Cewe manja: “Beliin aku sepatu itu dong, Yang…”
Cowo sinis: “Ukuran kaki kamu berapa?”
Cewe manja: “36.”
Cowo sinis: “Yakin itu ukuran kaki, bukan ukuran BH kamu?”

Mal di Jakarta, didengar oleh seseorang yang tiba-tiba konsen
memperhatikan bentuk tubuh si cewe.

Kalo sinyalnya menipis mungkin namanya berubah…
Nyokap: “Ini hape ibu ada G-String-nya ngga?”
Anak: (bengong, berharap salah denger) “Hah?”
Nyokap: “Ini Nokia 3300 ibu ada G-String-nya apa ngga?”
Anak: (masih bengong dan masih berharap salah denger) “G-String?”
Nyokap: “Iya. Itu lho, yang kalo nelepon kita bisa liat muka orang
yang teleponan sama kita.”
Anak: “Yaoloh! 3G?”
Nyokap: “Nah itu dia. Emang tadi ibu ngomongnya apa?”

Didengar oleh anak yang sempat takut ibunya mulai bercerita tentang
kumbang dan bunga.

Aku kan udah terproteksi…
Ibu: “De, kamu jangan kelamaan di depan komputer ah. Nanti bisa sakit loh.”
Anak: “Sakit gimana? Minus kacamata nambah?”
Ibu: “Lah itu, mama denger virus komputer bahaya, gitu lho. Gejalanya apa aja sih?”

Didengar oleh anak yang langsung mendonlod program anti-gaptek.

28 Oktober 2009

Saragam Ahérat

Ku DHIPA GALUH PURBA



“Bulan puasa bener-bener bulan anu pinuh barokah…” Jang Enjo ngomong sorangan, malah bari kakawihan sagala rupa. Euweuh kaéra pisan, ngawih bari ngajalankeun motor. Untung teu bari igel-igelan ogé.

Paroman Jang Enjo katara mani hégar marahmay. Pantes ari kituna mah, kawantu tos narik muatan ti Simpar. Tapi lain pédah anu ditarikna aéwé rancunit atawa randa béngsrat. Ieu mah perkara ongkosna, anu kadi dua tikel, lantaran manéhna ngajalankeun hiji ilapat anu katampa peuting mangkukna, basa keur ngahuleng di Pasir Haur.

Geus aya kana dua poéna Jang Enjo meunang bati mucekil tina ladang ngojég. Unggal aya muatan anu numpak ojégna, pasti sok mayar dua tikel, malah aya kalana tilu nepi ka opat tikel. Nepi ka antukna mah di Pangkalan ojég Cigorowék jadi geus sabiwir hiji, Jang Enjo digosipkeun kawin ka Nyi Roro Kidul. Sigana mah dumasar kana kaayaan Jang enjo, anu ngaduda geus aya kana opat taunna.

Awahing ku panasaran, antukna mah sakabéh tukang ojég sapuk pikeun ngayakeun panalungtikan ka Jang Enjo. Si Béyong kapilih jadi tim utamana. Hiji tukang ojég anu geus katelah tukang asruk-asrukan ka nu bala. Béjana mah kungsi galungan jeung Buta Héjo, anu ngajirim jadi sireum.

*

“Kumaha hasil panalungtikan Badan Intelejen Ojég téh?” Mang Darta anu pangheulana nanya téh.

“Bérés,” témbal Si Béyong.

“Di mana masang susukna?” Mang Uhro nyelengkeung.

“Susuk nanahaon. Déngékeun heula matakna!” Si Béyong rada muncereng. Puguh baé saréréa ogé ngadadak jempling, hayang geura ngadéngékeun laporan Si Béyong.

“Kieu dulur-dulur. Anu jadi sabab musabab pangna muatan ojég Si Enjo sok méré duit gedé téh taya lian…”

“Maké jangjawokan…”

“Jajangjawokan tai pedut siah! Si Among mah ukur maké saragam ahérat,”

“Saragam ahérat kumaha?”

“Dasar belegug! Sok cirikeun ku saréréa, lamun Si Enjo keur ngojég, manéhna mah tara leupas ti maké kopéah jeung nyoléndangkeun sarung. Jadi sigana mah hal éta pisan anu ngalantarankeun timbul rasa simpatik ti muatan nurutkeun ilmu pisioterapi. Oleh sebab itu…” kituna téh Si Béyong bari pepeta sagala, hayang kapuji ku Néng Lina anu kabeneran ngaliwat.

*

Teu diisuk pagétokeun deui, sakabéh tukang ojég Cigorowék jadi maralih warna. Maraké kopéah jeung nyoléndangkeun sarung, siga Si Unyil. Jaba mani paalus-alus deuih kopéah jeung sarungna ogé. Si Bontot anu di imahna teu bogaeun kopéah, mani ngahajakeun ngiridit ka Mang Engkos. Jaba milih kopéah haji anu rupana bodas, dipulas héjo.

Bener pisan, sanggeus maraké kopéah mah, muatan téh sok méré ongkos paleuleuwih. Malah aya anu sok nawaran dahar sagala, lamun geus manjing buka puasa. Tapi can kungsi, ari aya anu nawaran kawin ka budak parawanna mah. Atuh puguh beuki ‘nyalantri’ baé, hayang kapuji ku muatan. Ojég Cigorowék geus kakoncara. Lamun aya anu mawa motor maké kopeah, bisa dipastikeun eta téh ojég Cigorowék. Hanjakal pisan, lamun Ulis Kowi jeung Lurah Ukar mawa motor, ayeuna mah sok dibuka heula kopéahna. Pangpangna mah Lurah Ukar téh béjana kungsi aya nu nyarékan, alatan teu eureun basa aya muatan anu megat motorna.

Wanci haneut moyan, hiji muatan ngaronghéap ka pangkalan ojég. Kawasna tamu ti kota. Sabab pakéanna ogé kawilang ginding. Si Béyong mani pahibut ngabagéakeun.

“Asalammua’alaikum, mangga Pa naék ojég abdi,” ceuk si Béyong bari nyelah motorna.

“Ka Garahang nya, bumina Néng Yuyu Liani,” kitu ceuk muatan bari kéclak naék. Geuleuyeung motor dipajukeun ku Si Béyong. Teu loba tatanya Si Béyong ogé, kawantu geus pada apal ka Néng Yuyu mah, mojang lenjang anu jadi béntang lembur Garahang. Pada harayang jeung pada marebutkeun. Méh satata jeung Néng Lina, béntangna lembur Cigorowék.

Anjog ka buruan imah Neng Yuyu, motor dierém. Jrut muatan turun bari ngasongkeun duit sarébu pérak. Puguh baé tarang Si Béyong rada kerung.

“Kirang, Pa,” pokna.

“Minggon kamari ogé numpak ojég, apan sakitu ongkosna,” témbal muatan.

“Apan dikopeah, Pa,” ceuk Si Béyong bari nunjuk kana sirahna, nembongkeun kopéah bodas anu rupana kuleuheu, kawantu can kungsi manggih cai saprak meunang meuli. Meunang sajongjongan mah muatan téh ngahuleng, tapi tuluy méngpéos bari malangkeun curuk kana tarangna.

“Goblog, bangkawarah pisan muatan téh!” si Among kukulutus sorangan bari malikeun motor. Teu kanyahoan dihareupeunna geus ngajanteng Si Tiktik, budak olo lého.

“Teu kenging nyalios kitu, A. Teu saé éta téh,” pokna, kalayan aya nu ngeclak tina irungna.

“Kuma aing wéh atuh bebenyit! Jeung barina ogé maké pipilueun kana urusan aing manéh téh, pira ogé budak satepak!” Si Béyong morongos, kawasna ngarasa kasigeung.

“Apan dikopeah…” pokna deui, bari angger tanggah, neuteup Si Béyong anu katara rada samar polah.

***

Galuh Taruna, 1 Ramadhan 1421 H

Ieu seratan aya dina rubrik “Heureuy Bandung” Galamedia,desember 2003

Imam Tamu

Ku DHIPA GALUH PURBA


KU lantaran tradisi heureuy dina tarawéhan hésé dirobahna, antukna di Cigorowék geus teu taya nu saranggupeun deui jadi imam. Papangna mah peuting kamari ogé, Ustad Suha geus “korban”, aya nu nyeundak ku panakol bedug, basa kabeneran keur sujud. Béjana mah Si Aték anu boga polahna téh. Tapi masih diragukeun kénéh, ku sabab saksina ogé ukur saurang; Si Buruy. Mangkaning teu puguh méré kateranganna ogé; basa diintograsi ku URL (Unit Réaksi Lambat) ngajawabna téh rada pabeulit.

“Sodara Buruy, apa benar sodara menyaksikan dengan mata kepala sendiri, bahwa sesungguhnya Sodara Aték yang nyeundak kaki Ustad Suha sama panakol Bedug, ketika Ustad Suha sedang bersujud disaat tarawéh?”

“Real Correck, I see with my eye and my head…” témbalna. Maké jeung basa Inggris sagala. Kawasna mah hayang katangar ku Néng Lina, anu harita kabeneran ngalalar.

“Cik atuh nu balég ngomong téh. Kalah nyaritakeun korék api sagala ilaing mah!” Hansip Baron rada muncereng.

“Hapunten, teu kahaja. Tos biasa gaul sareng urang luar nagri abdi téh,”

“What do you still beuki kénéh to eat cassava?” Ulis Kowi embung éléh.

“Kantenan atuh,”

“Matakna, if you beuki kénéh eat cassava, don’t loba légég lah. Nyarita jeung kolot mah, ku Sunda wéh…”

“Sumuhun, mangga,” témbal Si Buruy.

“Heueuh, ari ilaing enyaan nyaksian pisan, basa Si Aték nyeundak suku Ustad Suha ku panakol bedug,”

“Leres, Komandan.”

“Nyaksian ku panon hulu ilaing sorangan nu goréng téa?”

“Leres, Komandan,”

“Atuh lamun kitu mah, ilaing téh henteu milu sujud nya?”

“Is, nya ngiring atuh. Apan ari makmum mah, kumaha imam. Imam sujud, ngiring sujud…”

“Lamun ilaing sujud, rék kumaha ningali Si Aték atuh?”

“Da… euh, pokona mah katingal wéh…” kitu tah pangakuan Si Buruy téh. Matak teu pati bisa dipercaya ku pihak URL ogé.

Ari Kadus Ukar tangtu wéh beuki jangarna mah. Nepi ka teuing kumaha mimitina, Kadus Ukar nyokot kaputusan pikeun ngadatangkeun Imam Tamu, husus keur tarawéhan. Bisa jadi, Kadus Ukar téh ka-inspirasian pédah Pérsib ogé ngadatangkeun pelatih tamu keur ngalatih maén bal. Pang kitu téh, ku sabab saméméhna Kadus Ukar konsultasi heula ka Taufik faturohman, ngeunaan cara ngungkulan nu hareureuy dina waktu tarawéh.

Nya teu loba catur deui, Kadus Ukar ngahubungi Imam Tamu ngaliwatan serelek (Serat Elektronika/e-mail). Demi ngaranna téh Ustad Isud. Cenah mah élmu-na geus weruh sadurung winarah; legok tapak, genténg kadék dina urusan ngimaman tarawéh. Malah nurutkeun hiliwir ti hilir, Ustad Isud téh kungsi kapilih jadi patandang pasanggiri desain cover tingkat nasional. Geus malang mulintang ogé dina widang maca sajak. Ngakuna ka Néng Lina mah, Ustad Isud téh can rimbitan, malah can kungsi bobogohan-bobogohan acan. Éstuning (ceuk pangakuanna kénéh) Ustad Isud téh terlalu suci untuk disakiti.

Kaputusan Kadus Ukar, teu burung disaluyuan ku Ustad Otong, Ustad Suha, pon pilalagi sakur masarakat Cigorowék. Ari Ustad Isud, katingalina téh giak naker. Tanginas pisan datangna ka tajug ogé.

“Sok, rapihkeun heula shap-na. Teu meunang aya nu hareureuy nya!” kitu ceuk Ustad Isud, saméméh ngamimitian solat. Pangpangna mah da Si Buruy jeung Si Aték kalah parebut sajadah.
Teu sakara-kara, di-imaman ku Ustad Isud mah tarawéh téh lungsur-langsar. Hanjakalna dina sujud panungtung, sakur makmum ngarasa héran, duméh Ustad Isud henteu cengkat baé. Lila pisan sujudna téh, di luar kailaharan. Si Buruy ogé geus nyoba-nyoba spékulasi cengkat. Tapi buru-buru sujud deui, basa ningali Ustad Isud masih sujud. Maklum bebenyit atuh, ngadon ngaharéwos ka Si Aték “Asa lila-lila teuing sujud téh nya…” ceuk Si Buruy, disongokeun kana cepil Si Aték. Puguh baé Si Aték malik muncereng, “Teu meunang ngomong, keur solat mah, nyaho!” pokna.
Geus aya kana lima menit, Ustad Isud tacan cengkat baé. Kalah kadéngé siga anu ingsreuk-ingsreukan. Jep, kaayaan leuwih jempling. Saréréa milu kabawa ku suanana; nyurucudkeun cipanon bari ménta pangampura ka Gusti Nu Maha Suci dina haténa séwang-séwangan.
Teu pati lila, Ustad Isud kakara cengkat. Puguh baé saréréa milu cengkat. Tuluy ngaréngsékeun solat nepi ka uluk salam. Ari Ustad Suha jeung Ustad Otong, ngarasa panasaran, duméh kakara manggihan sujud anu ampir sajam. Duanana sapuk pikeun nanyakeun langsung ka Ustad Isud.
“Punten Kang, abdi mah nembé ayeuna netepan anu sujudna lami pisan. Salut abdi mah ka Akang téh, dugi ka tiasa ngeclakeun cisoca sagala, awahing ku husu munajat ka Gusti Nu Maha Suci,” kitu ceuk Ustad Suha.
“Sumuhun, Akang. Abdi ogé salut ka Akang. Namung abdi téh tangtosna ogé hoyong terang; babacaan naon Akang téh, dugi ka mani lami kitu?” tanya Ustad Otong.
“Lain salut-salut siah. Puguh bieu téh, irung aing kacepét ku palupuh…” témbal Ustad Isud bari rada ngabalieur.***



Dimuat dina rubrik “Heureuy Bandung” HU. GALAMEDIA, taun 2003

Jurig Udud

Ku DHIPA GALUH PURBA



UDUD; minangka hiji gogoda anu pangbeuratna dina ngalakonan puasa. Kitu sotéh husus keur lalaki, Awéwé, atawa banci anu geus kacanduan udud. Da ari anu teu beuki udud mah, piraku nepi ka batal puasa, asa kabina-bina teuing. Leupas tina mahal atawa murahna rega udud. Nu écés mah loba jalma anu puasana batal, alatan teu kuat nahan hayang udud. Teu anéh upama loba suhunan imah atawa warung, anu ngadadak mulek ku haseup.

Teuing kumaha atuh nyanghareupan jurig udud téh. Sanajan dina cangkangna aya “peringatan teuas (keras)”, tapi angger wé kalah beuki loba anu kacanduan. Teu di mana, teu di mendi, sok aya wé nu udud téh. Kaasup bebenyit pantar Si Buruy ogé, da kana udud téh mani bereuki pisan tah. Basa diélingan ku Néng Lina ogé, ngajawabna téh basajan: “Saur Ustad Otong ogé, urang kudu rajin solat, saméméh disolatan ku batur. Atuh dina udud ogé teu pati bénten, urang kudu rajin udud, saméméh diudud…” teu kebat nyaritana téh, da kaburu dibalédog ku tarumpah. Mun teu ngelok bari ngabecir mah, kawasna bakal dicehcer ku Néng Lina téh.

Dina bulan puasa ayeuna, tukang udud di Cigorowék geus aya sababaraha urang, anu digarotong ka rumah sakit. Mang winta, anu munggaran dibawa ka rumah sakit téh. Apan éta téh mimitina mah alatan udud. Ari puasa hayang tamat, tapi jurig udud ngagoda. Tungtungna mah mang Winta adug lajer dina kasur, bari ngagesekan biwirna ku ramo-ramo leungeunna. Beuki lila, beuki tarik, nepi ka biwir Mang Winta jeding. Puguh baé reuwas, sabab basa dur magrib téh teu bisa dahar-dahar acan. Boro-boro nepi ka bisa udud.

Si Buruy mah komo deui. Basa keur saur téh teu sirikna nyerebung kawas karéta api. Nepi ka waktuna imsak ogé, hayuh baé udud. Ari dahar mah kawas anu poho baé. Malah geus imsak ogé, ududna téh kawas anu can seubeuh. Antukna bako sabungkus téh dihuapkeun jeung pahpir-pahpirna. Puguh baé adug lajerna mah. Nasibna ogé teu pati béda jeung Mang Winta.

Poé ieu ogé, anu kapapatenan téh nya Kadus Ukar. Sarua ieu ogé, anu jadi cukang lantaranna téh , taya lian perkara udud. Kadus Ukar sirahna geus ngajarendol sagedé endog hayam. Memang asa kurang nyambung puguh gé, tina udud kana bancunur sirah. Tapi da keukeuh, ceuk pamajikanana téh, Kadus Ukar cilaka alatan udud. Jang Isud ogé katingalina téh can pati loba tatanya. Pangpangna mah sieun nyigeung haténa. Kuriak teu meunang apél deui ka Néng Lina.

Bubuhan ka rumah sakit téh rada anggang. Atuh kapaksa, Jang Isud nyarter mobil angkot. Bélaan keur mayarna mah ngéclok heula ka warung. Sieun teu kapaké téa ku pimitohaeun.

“Badé ka rumah sakit umum, A?” supir angkot tumanya bari nincak pedal gas.

“Muhun,” témbalna Jang Isud bari ngarérét. Horeng supir téh keur nyeungeut udud.

“Teu saum, Kang?” tanya Jang Isud.

“Henteu, Kang. Sanés kunanaon, abdi mah upami nyupiran bari teu nyesep téh, sok janten tunduh. Matak, batan nyilakakeun muatan mah, abdi maksakeun sangkan henteu saum,” témbalna kalem pisan.

“Kumaha, Mang? Maksakeun?”

“Muhun, abdi téh maksakeun wé henteu saum, batan nyilakakeun panumpang…” témbalna deui.

“Ari kedahna mah, Akang téh saum. Da ari bagja cilaka mah, teu aya patalina sareng udud. Urang kudu percaya, yén jodo, pati, bagja sareng cilaka, aya dina tangan Gusti Nu Maha Suci.

“Keun wé atuh, geureuhan teuing; nu udud kuring. Mun doraka ogé, tangtu kuring. Nu meuli da kuring, teu ménta duit ka didinya. Rék naon didinya?” supir téh rada muncereng ka Jang Isud. Atuh puguh Jang Isud kasigeung. Pangpangna mah apan di gigireunna aya Néng Lina. Tada teuing wirangna, lamun teu bisa ‘males pati’.

“Ieu mah, dipapatahan téh kalah ngalawan. Aing mah méré nyaho wé, belegug!” Jang Isud nyentak.

Cekiiit! Mobil di-erém sakaligus. Sirah Jang Isud ogé tidagor kana kaca, nepi ka buncunur. Blak, panto dibuka ku supir. Jrut turun bari ngarawel leungeun Jang Isud. Teu antaparah deui, habek! Habek! Jang Isud dicehcer, nepi ka teu boga kasempetan pikeun ngalawan.

*

NU dirawat di rumah sakit téh jadi duaan, nyaéta Kadus Ukar jeung Jang Isud. Anu jadi marga lantaran pangna dirawat téh, duanana ogé sarua alatan tina udud. Antukna saréréa jadi ngarti, antara udud jeung buncunur sirah téh raket pisan patula-patalina. Komo ninggang ka Jang Isud mah, sajabana ti buncunur téh, ditambah ku baloboran getih sagala. Hiji ‘Penemuan panganyarna’ dina dunya paélmuan, anu (béjana mah) sakeudeung deui bakal diumumkeun ku Profésor Etom, kalayan penelitianna ogé dijudulan; Psychological; antara udud jeung buncunur sirah.***



Aya dina rubrik “Heureuy Bandung” Galamedia

Palakiah Eureun Udud

Ku DHIPA GALUH PURBA



Bulan puasa taun ayeuna mah, Jang Isud geus buleud patékadanana. Sanajan manggih gogoda anu rohaka ogé, manéhna kedal jangji moal nepi ka batal puasa. Teuing aya patula-patalina jeung Néng Wida, atawa mémang Jang Isud téh geus maju ka bener. Malah nurutkeun pangakuanna mah, pangna taun kamari ‘tamat teu puasa’ téh, lain ku nanaon. Ukur teu kuat nahan hayang ngaroko wungkul. Sakumaha katerangan Néng Wida, ari kana barang dahar mah Jang Isud téh da tara pati teuing (ari keur euweuh mah). Contona, basa poé mangkukna nganjang ka imah Néng Wida, Jang Isud ukur ngaregot cai orson wungkul. Padahal harita téh disuguhan buah apel, kuéh, jeung…bata. Maklum kolotna Néng Wida téh apan Bos matrial di wewengkon Sari Indah.

Teu pati béda jeung Mang Winta, ari perkara ngaroko mah. Tadi peuting ogé, Mang Winta mah geus dibawa ka rumah sakit. Apan éta téh mimitina mah alatan ngaroko. Ari puasa hayang, tapi jurig roko ngagoda. Tungtungna mah Mang Winta adug lajer dina kasur, bari ngagesekan biwirna ku leungeun. Beuki lila, beuki tarik, nepi ka antukna mah biwir Mang Winta jeding. Puguh baé reuwas kareureuhnakeun. Pangpangna mah, basa dur magrib téh Mang Winta teu bisa dahar-dahar acan. Boro-boro nepi ka bisa ngaroko.

Si Among mah geus teu kudu dicaturkeun deui. Basa maleman munggah téh, teu sirikna nyerebung kawas karéta api. Malah béjana nepi ka waktuna imsak ogé, Si Among can eureun ngaroko. Ari dahar mah sigana téh poho baé. Dur subuh, can seubeuh kénéh ngarokona. Antukna bako sabungkus téh dihuapkeun jeung pahpir-pahpirna. Puguh baé adug lajerna mah. Nasibna ogé teu pati béda jeung Mang Winta. Tapi ari perkara Kadus Ukar mah, lebeng can aya nu nyahoeun. Béjana mah sarua anu jadi cukang lantaranna téh roko. Teuing kumaha mimitina, Kadus Ukar nepi ka sirahna ngajarendol sagedé endog hayam. Asa kurang nyambung puguh ogé. Tapi da keukeuh, ceuk Bi Kadus ogé, Kadus Ukar téh cilaka alatan roko.

“Matak ogé, kudu dieureunan ngaroko téh. Bahaya…” ceuk Jang Isud, basa keur ngalongok Kadus Ukar.

“Gampang ari nyarita mah. Tapi palebah prak-prakanana anu hésé téh. Kawas teu karasa baé,” Si Among rada muncereng. Hayang kapuji ku Néng Lina kawasna téh.

“Da uing mah Alhamdulillah, geus teu beuki ngaroko,” Jang Isud nyarita deui.

“Kumaha tah carana, nepi ka bisa eureun udud?” Mang Icon rada curinghak.

“Gampil pisan, Mang. Ngarah teu hayang ngaroko, mémang perelu diakalan. Ari uing mah carana téh kieu: Unggal hayang ngaroko, sok diselapkeun heula rokona kana kélék. Puguh baé roko téh jadi bau. Antukna uing jadi teu hayang ngaroko,”

“Meunang sabaraha jirangan tah, silaing nyelapkeun udud kana kélék?” Mang Icon semu anu panasaran.

“Ah, kakara lima batang ogé, Alhamdulillah uing mah geus kapok. Teu hayang ngaroko deui nepi ka ayeuna,”

“Alus ogé ana kitu mah. Cik ah, Emang ogé hayang nyobaan. Tapi ari nyelapkeun udud kana kélék, matak ngabatalkeun puasa?” kituna téh bari ngareret ka Ustad Otong.

“Nya moal atuh. Kajaba lamun rokona tuluy dihuapkeun,” témbal Ustad Otong.

“Iiih…gila-gila acan…” meh bareng, tingbirigidig bari nutupan biwir ku leungeun. Malah Mang Icon mah tuluy ngejat ka luar. Muru ka imahna, anu teu pati jauh ti Mang Kadus.

Kakara ogé asup ka patengahan, panon Mang Icon mani geus manco kana méja. Aya kénéh roko sésa saur, lima batang deui mah. Mangkaning roko kéréték, paméré ti incuna. Geus kabayang baé nikmatna, upama harita éta roko diseungeut. Tapi Mang Icon satékah polah nahan kahayangna. Nepi ka antukna mah inget kana omongan Jang Isud. Belenyeh, seuri sorangan, bari ngaléngkah ka deukeut meja. Kop kana roko sabatang. Tuluy diselapkeun kana kélékna. Sanggeus rada lila, roko téh diambeuan. Belewer, dibalangkeun.

“Enyaan, jadi geuleuh ngarokona ogé…” gerentes Mang Icon. Kituna téh bari kop deui, kana roko. Tuluy diselapkeun kana kélék. Diambeuan. Tuluy dibalangkeun. Kitu jeung kitu baé, nepi ka roko dina méja téh, teu nyésa hiji-hiji acan.

Teuing élmu Jang Isud anu matih, atawa mémang kélék Mang Icon anu bau kabina-bina. Écésna mah, Mang Icon geus tara katingali ngaroko deui. Suksés pisan, hayang euereun ngaroko ti keur jaman lalagasan téh. Nepi ka Mang Icon ngahajakeun néangan Jang Isud, pikeun nganuhunkeun kana sagala rupa papagahna.

“Nuhuuun Ujang. Ku jasana Ujang, ayeuna mah Emang téh geus teu beuki udud…” kitu pokna Mang Icon, basa kabeneran panggih jeung Jang Isud di Babakan Sopia.

“Sukur pisan atuh, Mang. Sugan baé satuluyna teu hayang ngaroko-ngaroko deui…”

“Sigana mah nepi ka iraha ogé, Emang moal ngambeu deui haseup udud,” kituna téh bari ngaluarkeun roko kréték tina jero pesakna. Puguh baé, meunang sakedapan mah Jang Isud molohok mata simeuteun.

“Ké, ké, ké…naha Emang téh kawas nu lieur? Ongkoh bieu nyarita, geus tara ngaroko? Geuning éta ngaluarkeun roko?” Jang Isud tumanya, bari tarangna beuki kerung baé.



“Sing wani kabéntar gelap tah, mémang geus tara udud. Tapi Emang téh, ayeuna kacanduan nyelapkeun udud kana kélék. Pokona mah, lamun teu nyelapkeun udud téh, mani sok asa gararéték.” Témbalna kalem naker. Tuluy roko téh diselapkeun kana kélék. Teu maliré kaayaan Jang Isud, anu méh ngajungkel awahing ku reuwas.***

(Kailhaman sabada ngawangkong jeung Ahmad Gibson Al-Bustomi, 1423 H)

Dilebetkeun kana rubrik “Heureuy Bandung” HU. GALAMEDIA, taun 2003

Para Asep

Ku DHIPA GALUH PURBA



Salasahiji ciri has urang Sunda, bisa ditilik tina ngaranana. Upama lalaki, sasarina sok maké ngaran Ujang, Asép, atawa Encéng. Atuh upama wanoja, pasti maké ngaran Enéng, Nyai, Cucu, Euis, Enung, jeung sabangsana.

Keur golongan lalaki, bisa jadi ngaran Asép téh minangka ngaran anu favorit tur loba anu mikaresep. Malah aya anggapan, mun yén anu mibanda ngaran Asép, hirupna sok leuwih walagri. Leuwih meunang pamor jeung meunang géngsi, batan ngaran Ujang atawa Encéng. Sanajan (dina kanyatanna mah) teu saeutik ngaran Ujang anu hirupna suksés. Saperti Ujang Darojatun, Ujang Sutimo, Ujang Didih, jeung sajabana.

Loba pisan ngaran Asép anu bisa makalangan téh. Siga Asép Sunandar Sunarya, dalang sohor saalam dunya. Asép Somantri, Pamaén Persib manten. Asép GP, tukang wartawan, As(c)ép Zamzam Noor, tukang nyajak. Asép Among, kabogoh Néng Lina. Nepi ka calo sohor di Bunderan Cibiru ogé, apan ngaranna téh Asép Déwa. Hanjakal pisan dina jajaran kabinét mah, asa can kungsi kacaturkeun aya ngaran Asép. Komo deui Présiden mah. Rajeun aya ogé, Asép Soeharto urang Cigorowék, nasibna téh ukur jadi tukang buburuh ngoréd.

*

Kacaturkeun di sisi jalan Cipadung, aya hiji warung sangu anu kaitung ramé. Di hareupeunna ngajeblag tulisan anu unina ‘Warung Sangu Asép’. Kawasna mah nyaluyukeun jeung ngaran anu bogana, nyaéta Juragan Asép. Anéhna deui, sakabéh pagawéna ogé bet ngaranna téh sarua Asép wungkul. Ti mimiti tukang ngaladangan, nepi ka tukang kukumbah, taya hiji ogé anu ngaranna lain Asép.Teuing kabeneran, atawa mémang ngahaja kétang. Sabab basa mangkukna Jang Isud ngalamar gawé, ngaranana kudu dirobah jadi Asép Isud.

Basa Juragan Asép keur ngabaheuhay bari maca koran, kirining téh telepon disada.

“Hallow, sareng saha ieu?”

“Abdi Nénéng,”

“Iyah, badé bernyarios sareng saha?” ceuk Juragan Asép, ngadadak cénghar.

“Badé ka Kang Asép,”

“Muhun, abdi nyalira, Néng,”

“Kaleresan atuh…”

“Jodo nya?” panyakit cunihinna mimiti kanceuh deui.

“Jodo-jodo tujuh mulud siah! Buru bayar, urut dipencétan tadi peuting!”

Ngadéngé kitu mah, Juragan Asép reuwas kabina-bina. Gagang telepon dibeubeutkeun. Tuluy ngarongkong gelas na méja. Barang rék antel kana biwir, aya anu ngacleng sajorélatan. Puguh baé gelas téh dibalangkeun. Manahoréng cakcak. Mangkaning Juragan Asép téh kacida ijidna kana ngaran cakcak.

“Asééép…!” Juragan Asép ngajorowok. Teu pati lila, ana burudul téh, sakur pagawéna datang, mani ngaliud hareupeun Juragan Asép.

“Gusti nu Agung! Na maranéh téh kawas anu lieur pisan. Kuring mah ukur nyalukan Si Asép Soyanja, rék ménta dipangnyokotkeun cai,” pokna Juragan Asép bari téténjrag, semu anu keuheul naker. Atuh geus kitu mah, kabéhanana tinglaléos deui, nuluykeun hanca pagawéanna séwang-séwangan.

“Ieu téh alatan kabéhanana ngaran Asép…” gerentes Juragan Asép bari tarangna mani kerung-kerung baé, siga anu keur mikir perkara beurat naker. Tapi teu pati lila, nyéh Juragan Asép seuri sorangan. Kawasna mah geus meunang bongbolongan anyar, pikeun nuntaskeun masalahna.

Sakabéh pagawéna dikumpulkeun, pikeun ngabadamikeun perkara ngaran. Kaputusanna nyaéta sakabéh ngaran pagawéna ukur dimeunangkeun maké ngaran papanjangna wungkul.

“Pokona mah gunakeun last name, ngarti?!”

“Ngartos…” témbalna mani réang. Taya nu bisa baha, sabab geus katelah Juragan Asép mah dunungan diktator. Dina ngajukeun interupsi ogé, geus puguh bakal ditolak. Matak ngarumas ka Asép Jebléh, tukang naheur cai. Ti mimiti poé éta, ngaranana kudu jadi Jebléh.

*

Kirining, telepon disada deui. Barang diangkat ku Juragan Asép, horéng Nénéng deui baé. Tapi untungna Juragan Asép nalék deui kalayan leuwih écés.

“Asép naon ngaranana?” ceuk Juragan Asép.

“Asép Garut rupina mah, juragan. Da sok disarebat Asgar,” témbal Nénéng.

Teu loba catur deui, Juragan Asép nyalukan Asép Garut, tarik naker.

“Garuuut…!” kitu cenah. Bareng pisan jeung mobil kotrima jurusan Bandung –Garut anu kabeneran ngalalar ka hareupeun warung sangu. Puguh baé supir jeung kenékna mani curinghak. Kawantu mobilna kosong kénéh. Mobil kotrima eureun. Jrut, kenékna turun bari tuluy lumpat, nyampeurkeun Juragan Asép.

“Sabaraha jalmi, Pa?” tanya kenék.

“Sabaraha jalmi nanahaon manéh téh!” Juragan Asép muncereng.

“Éh, rék ngajak ribut ieu téh? Can apal ka Asép Guntur?” Kenék ogé malik ambek, asa diheureuykeun ku Juragan Asép. Puguh baé jadi paréa-réa omong. Lamun teu kaburu datang Hansip Baron mah, kawasna bisa tuluy galungan.

*

Ngaganti ngaran ku papanjangna dianggap kurang épéktip deui baé ku Juragan Asép. Temahna kalah ngajadikeun riributan. Anu antukna Juragan Asép nyieun deui aturan anu anyar. Mimiti harita, sakur ngaran pagawéna cukup disingket baé. Kawasna mah kainspirasian ku Nénéng.

Puguh baé Asép Jebléh mah kacida atoheunana. Tapi ningggang ka Asép Mara. Ngaran saalus-alus, kudu disingket jadi Asma. Matak ngarumas deuih ka Asép Palémbang, anu ngaranna jadi Aspal. Padahal Palémbang téh cenah mah tempat lahir luluhurna.

Kangaranan nyieun kaputusan anu teu pati diluyuan ku pagawéna. Juragan Asép manggih pangalaman goréng deui baé, anu méh sarupa. Bédana ieu mah tumiba ka tukang asin, basa Juragan Asép ngageroan ngaran Asin (Asep Sinta). Tungtungna mah awahing ku rudet mikiranana, Juragan Asép kapoékan. Sakabéh pagawéna di-PHK, kalayan teu méré pasanggon sapérak-pérak acan.

Dina kaayaan sarupa kitu, sakabéh pagawé Juragan Asép ngayakeun démontrasi anu rada rongkah. Malah antukna nimbulkeun karusuhan sagala rupa. Ari mimitina mah Si Asé ngurilingan warung bari mamawa spanduk anu ditulisan; Jangan Putuskan Diriku!’. Si Aspal gugulitikan di tengah jalan, bari nugaran aspal. Si Asma malédogan rumah sakit, anu kabeneran aya di gigireun warung. Si Asmi jeung Si Asti mah kalah malédogan gedong kasenian. Pokona mah pamolah anu anu démontrasi téh, matak pikapaureun.

Teu pati lila, burudul pasukan anti huru-hara datang. Buriak, anu démontrasi bubar. Tapi Si Asli ditéwak, diduduh jadi propokatorna. Tilu urang pagawé anu nyumput dina jero hong ogé, harita kénéh sarua dicerek. Maranéhna téh taya lian; Si Asoy, Si Asana, jeung Si Asik.

*

Isukna, méh sakabéh koran poéan mani ramé ngawartakeun ngeunaan anu démontrasi. Malah aya hiji koran anu nulis judul ngaran-ngaran pagawé anu ditéwak ku pulisi. Tulisanna ogé mani ngajeblag; ‘Asli dituduh Propokator. Asana Asik dan Asoy ditangkap Polisi.’

Tukang suuk anu kabeneran maca koran, meunang sakedapan mah kalah ngahuleng.

“Teu percaya aing mah. Apan ceuk Si Badar ogé, ari ditéwak pulisi téh sakitu ripuhna. Nya digebugan ku pulisi, nya digebugan ku préman panjara. Boro-boro asik jeung asoy…” kitu gerentesna bari nyoéhan koran, dibagi opat. Tuluy dipaké mungkusan suuk.***



Ranggon Panyileukan, 1421 H


teu weleh pikalucueun !!


Dimuat di Majalah Manglé No 1780, 5 Oktober-11 Oktober 2000

Joni Béca

Ku DHIPA GALUH PURBA



Ngaran Joni Béca geus kawentar pisan di sabudeureun pangkalan béca Cigorowék. Ngaran aslina mah Joni Margani, tapi bubuhan pagawéanana jadi tukang nambangan béca, nya tiharita ngaranana disaluyukeun jeung widang pagawéanana, Joni Béca. Nepi ka sohorna bisa nandingan Joni Iskandar atawa Joni Indo. Kawasna aya bahan pédah dedegan awakna anu sok disarebut jangkung pendék, alias jangkung saeutik, lolobana wéh pendék.

Joni béca bisa disebutkeun kuncén pangkalan béca Cigorowék. Malah ngakuna mah, saméméh aya lembur Cigorowék ogé, manéhna mah geus tiheula sok nambangan béca. Teuing bener, teuing henteu. Nu écésna mah lembur Cigorowék téh asalna mah leuweung anu rada gerot. Jadi hartina, anu ditarik ku Joni Béca harita mah, bisa jadi ukur sabangsaning lelembutan. Sanajan mémang ari bécana mah kaasup pangkolotna. Rada beda jeung béca-béca séjén. Katambah dina bécana mani ramé ku tulisan anu rada teu pati nyeni. Contona anu rada kaharti mah, aya tulisan ‘Cinta Tergusur’ jeung ‘ Sport Cokort’. Teuing nanahaon maksud anu écésna mah.

Dina raraga miéling poé Kamerdékaan Indonésia, mang lurah, mang RW, tur sakabeh pangurus desa, geus sapuk pikeun ngayakeun pasinggiri atraksi béca. Marebutkeun hadiah mangrupa hayam bangkok anu Bah Dinta. Nepi ka nelah jadi Hayam Dinta Cup. Ditambah ku hadiah ti Lurah Ukar, mangrupa batu ali anu cenah mah titinggal karuhunna jaman baheula. Béjana éta batu ali téh bisa dipaké keur kapentingan pulat-pélét jeung dugung-dagang.

Joni Béca kacida atoheunana basa pasanggiri atraksi béca geus dibéwarakeun. Teu sirikna langsung latihan jéjémpingan di lapang voli. Ban bécana diangkat sabeulah, jeduk neunggar tihang nét. Puguh wéh bécana tiguling, nindihan awakna. Tapi sanajan geus ngalaman cilaka ogé, Joni béca teu kapok-kapok. Malah ayeuna mah bécana ogé teu maké erém. Pajarkeun téh keur kapentingan latihan katapisan cenah. Matak ngahariwangkeun saréréa. Pangpangna mah lamun waktuna keur narik muatan. Atuda ngeureunkeun bécana ogé, kudu ngagajleng turun, bari sakilat nahan lajuna béca mani beberegéh. Teu anéh basa dina hiji mangsa mah, Joni Béca tibubuy kana solokan, sabab waktu ngagajleng tina béca, sukuna nincak cangkang cau.

Cunduk kana waktuna. Pasanggiri atraksi béca geus rek dimimitian. Ti rebun-rebun kénéh, Joni béca lajag-léjég bari teu eureun ngalepus. Leuheung basa lamun teu bari nyieun gambar téko mah (melak cangkéng). Batur-baturna ogé geus mimiti daratang. Lapang maén bal Cigorowék ngadadak jadi haneuteun. Béca ngajajar di sisi lapang. Tukang dagang ogé milu maréma.

Joni Béca beuki oper ékting. Nepi ka ampir sakabéh anu lalajo, panonna tamplok ka Joni Béca. Teu anéh lamun wartawan anu ngahaja diondang ku Lurah Ukar, harita ngadeukeutan Joni Béca pikeun ngawawancara.

“Apakah anda sudah siap beratraksi?” tanya wartawan.

“Oh, tentu saja. Sebab dari mangkuknyah, sayah melakukan latihan dalam kegelapan malam. Ditambah lagi, erém sayah tidak pakai béca. Maksudnya itu beliau, demi keberhasilan dalam mencapai atraksi demikian adanya,” témbalna rada pabaliut. Teuing alatan grogi, atawa mémang tacan lancar nyarita make basa malayu.

“Nanti saya akan memotret anda. Selamat berjuang!”

“Boléh sekali demikian. Namung, berapa sayah menebusnya jika semuanya telah berakhir?”

“Tidak usah bayar. Dan potretnya akan saya muat dalam media massa,”

“Terimakasih jika demikian adanya yaitu.” Ceuk Joni béca semu anu atoheun naker. Irungna mani rebéh-rebéh baé.

Hawar-hawar tina spéker, ngaran Joni Béca digeroan rada tarik. Minangka hiji tanda pikeun Joni Béca sangkan ngamimitian atraksi béca. Puguh wéh sakedapan mah Joni Béca rada reuwaseun. Kawasna teu nyangkaeun lamun manéhna kabagéan jadi pamilon nomber urut kahiji. Tapi kituna téh, manéhna henteu Baha. Ngan sakilat, ngagajleng kana sadel béca.

Joni Béca mimiti ngetrukeun sagala pangaweruhna ladang latihan salila tilu minggu. Tanagana dipuseurkeun kana leungeun jeung sukuna pikeun ngamimitian ngangkat ban béca sabeulah. Nu lalajo mani sarurak bari ayeuh-ayeuhan. Ngajadikeun Joni Béca beuki sumanget. Leuwih maceuh deui ngangkat ban béca. Hanjakalna ari ngangkat ban duanana mah teu bisaeun, sanajan geus ditarekahan sabisana ogé. Komo nepi ka ngangkat ban béca tiluanana mah.

Keur anteng Joni Béca ngurilingan lapang bari nyieun gaya-gaya anu araranéh dina mawa béca. Jeprét, Wartawan motrét. Bareng pisan jeung Joni Béca anu keur jémping. Dasar géhgéran pisan. Barang aya anu ngaburinyay téh, Joni Béca langssung ngalieuk ka lebah datangna blip. Atuh puguh bécana nyoloyong ka sisi, neunggar Nini Uti anu keur surak bari ajrag-ajragan.

Anu lalajo mani ramé nyurakan Joni. Beungeut Joni rupana ngadadak beureum. Kawasna mah ngarasa éra bin wirang. Nepi ka tungtungna mah, Joni ngaberetek lumpat ninggalkeun pakalangan. Cul baé, bécana mah, ninidihan awak Nini Uti. Cacak lamun teu ditulungan ku Cep Amran mah, Nini Uti téh biheung aya anu nulungan. Geus puguh deui ari Joni mah, apan kalah lumpat tipararétot, nyampeurkeun babaturan nambangan bécana.

“Lon, anteurkeun uing balik!” ceuk Joni ngagorowok. Padahal Si Mélon téh teu pati jauh anggangna. Kawasna mah pédah panon si Mélon keur manco ka tengah lapang bari diuk di sisi lapang.

“Kéla sakeudeung,” témbal si Mélon bari angger tacan cengkat tina diukna.

“Buru…!” Joni ngagorowok. Malah bari miheulaan ngaderegdeg muru ka lebah béca si Mélon anu diparkirkeun handapeun tangkal cau.

“Buru atuh, euy…!” Joni ngagorowok beuki tarik. Kituna téh bari kalacat naék kana pangdiukan béca. Ari gek diuk, ana goak téh Joni ngagorowok tarik naker. Kituna téh bari muringis, kalayan leungeunna nyekelan bujur. Horéng Joni kurang taliti, sabab béca si Mélon euweuh jokkan, kawantu jok-na dicoplokeun, dipaké diuk ku nu bogana. Puguh wéh bujurna nyeri kabina-bina, sabab bujur anu dirarancang ngadiukan nu empuk, kalah disampakeun beusi.

“Matakna, ari sagala téh kudu ati-ati geura,” ceuk Si Mélon bari ngajingjing jok bécana anu tatadi mula dipaké diuk ku manéhna. Ari Joni mah beuki tarik haharegunganna, malah maké jeung ceurik sagala rupa. Teuing awahing ku nyeri, atawa pédah diparelongkeun ku nu keur lalajo. Mangkaning Neng Lina mani panghareupna pisan nempokeun Joni. Pangpangna mah, Joni téh kakara poé mangkukna ngabudalkeun rasa ‘cinta’ ka Neng Lina. Leuheung lamun langsung ditarima, da ieu mah tanjakanana ogé, Joni kudu jadi pinunjul kahiji dina pasanggiri atraksi béca. ***



Bubat 212, 2001

Dimuat di Majalah Manglé No 1825, 24-30 Agustus 2001

mojok

Ku DHIPA GALUH PURBA



Katelahna Mang Ook. Imahna di sisi lembur Tutugan Béngkok. Kakoncara tukang bobok, tukang tarok jeung tukang mukakeun…anderok. Karesepna ogé nyonyoo hayam bangkok, tara kapok-kapok sanajan remen dipacok. Ceuk pamajikanna ogé, mang Ook téh jelema koplok. Teu kaur aya mojang dénok, pastina ogé sok hayang tuluy nyantok.

“Sok…!” ceuk Mang Ook bari ngamang-nagamang pakarang titinggal si Carok.

“Naon, Kang Ook?” Bi Enok, pamajikan mang Ook rada ngahaok.

“Manéh bieu keur naon jeung Si Ucok?”

“Bieu iraha, kang Ook?” Bi Enok molohok.

“Bieu, dina handapeun tangkal jambu bangkok!”

“Oh, apan dititah ku Kang Ook, néangan bangkong korodok,”

“Moal enya néangan bangkong korodok mani bari silih pacok bari mojok? Dasar pamajikan bungaok, ku aing digaplok manéh téh, Enok!”

“Sumpah, Kang Ook. Kuring mah teu silih pacok jeung si Ucok. Saksina ogé hayam bangkok anu keur kongkorongok. Si Ucok mah ukur ticatrok kana tungtung erok. Tuluy ku kuring dikerok. Tapi paralun lamun nepi ka silih pacok,”

“Ari étah, kunaon baju mani laledok?”

“Apan ngadiukan tikotok. Tuluy diberesihan ku taneuh ledok….”

“Ah manéh mah bisaan ngelok , Enok!” ceuk Mang Ook bari nyokot séndok paranti nembok. Tuluy ngaléok bari katara beungeutna mani camohok. Teu lungak-longok heula ka Bi Enok.

“Rék ka mana, borokokok?!” Bi Enok nyorowok.

“Rék narok Si Ucok…!” témbal Mang Ook bari malédog ku batok kana kenteng imah Haji Mubarok.

*

Mang Ook geus anjog ka hareupeun imah mang Ucok di lembur Cisolok. Bari ngamang-ngamang séndok témbok, Mang Ook hahaok siga anu keur mabok. Awakna mani noroktok, méh baé huntuna ogé morolok.

“Ka luar sia téh, Ucok…!” Mang Ook beuki ngahaok. Tapi Mang Ucok tacan kaperegok. Teuing ngokok, kuméok méméh dipacok, sabab Mang Ucok geus kapok lamun kudu pahaok-haok jeung Mang Ook.

“Éh, Kang Ook. Tos lami keketrok kana panto rorompok?” Bi Ni’ok, pamajikan mang Ucok, geus ngajanteng hareupeun Mang Ook. Atuh sakedapan mah Mang Ook kalah molohok bari gagaro kana sirahna anu borok.

“Euh, nyi Ni’ok…Ok..euh…Ok…” Mang Ook nyaritana semu anu kararagok. Panonna méh-méhan molotok, neuteup awak bi Ni’ok anu montok. Mangkaning Bi Ni’ok ukur mamaké baju jeung calana anu kacida pondok.

“Kunaon Kang Ook, mangga lebet ka rorompok. Kaleresan aya kopi ledok buatan Newyork,” ceuk bi Ni’ok.

Teu talangké deui, Mang Ook asup ka jero, bari angger molohok neuteup awak bi Ni’ok anu katingalina beuki montok tur matak nyolok. Leungeunna mani geus teu kuateun hayang kudak-kodok.

“Ari Mang Ucok…” teu kebat Mang Ook nyaritana, kaburu dipotong ku bi Ni’ok.

“Nuju mondok,” pokna Ni’ok bari ngasongkeun cikopi anu cenah mah buatan Newyork. Malah teu lila, Bi Ni’ok ogé mamawa mangkok.

“Naon éta anu dina mangkok, Nyi Ni’ok ?” tanya Mang Ook.

“Apan ieu téh kuéh pamahanan ti Ceu Enok, istrina Kang Ook. Kamari nu nganteurkeunna ogé si Itok. Cenah, Ceu Enok sukuran pédah boga orok. Leres eta téh, kang Ook?”

“Enya, tapi orokna ogé beunang nyieun si Enok jeung Mang Ucok, enya salaki nyi Ni’ok,”

“Nu leres Kang Ook?” Bi Ni’ok rada ngahaok méh-méhan ticatrok.

“Sumpah, sing wani aya anu maok. Sabab Si Enok mah baheulana ogé bobogohan jeung Mang Ucok,”

“Ku aing digaplok si Ucok téh, kang Ook !” Bi Ni’ok beuki hahaok. Malah bari ngaleos ninggalkeun Mang Ook anu molohok.

“Rék ka mana nyi Ni’ok?” mang Ook ngajorowok.

“Rék ngontrog Si Borokokok Ucok ka imahna Si Enok…!”

*

Kacaturkeun di imahna Bi Enok. Saditinggalkeunna ku mang Ook, teu pati lila datang mang Ucok. Mémang ti saanggalna ogé, mang Ucok geus ngintip tina juru témbok. Atuh basa Mang Ook ngoloyod téh, langsung baé Mang Ucok keketrok.

“Geus indit Si Ook téh, Nok?” tanya Mang Ucok.

“Cocok, kang Ucok. Si Ook keur ngontrog ka imah Kang Ucok. Untung Kang Ucok aya di rorompok Enok. Paling ogé aya bi Ni’ok. Tapi kétang, apan bi Ni’ok téh kakara boga orok?”

“Enya, keun baé lah, Nok. Orokna ogé hasil bobogohan Si Ni’ok jeung Si Ook. Mending ayeuna mah wang mojok,”

“Nu leres, Kang Ucok?”

“Sing wani disantok ku Enok. Hayu, ah wang mojok, akang teu kuat hayang dikerok ku Enok…”

“Dasar Borokokok Ook, ku aing ayeuna diontrog ka gogobrogna Si Ni’ok …!” ceuk Bi Enok bari nyokot bedog paméré ti Aki Asok. Gidig, muru ka imahna Bi Ni’ok. Ari Mang Ucok ukur molohok bari panonna molotot kana enggon paragi mondok Manéhna jeung Bi Enok.***

Galuh Taruna, 2004

Aya dina Majalah Manglé No. 1813, 31 Méi-6 Juni 2001

Sensasi Ustad Suha

Ku DHIPA GALUH PURBA


LAIN sakali dua kali mindeng pagetrengna teh, Ustad Otong jeung Ustad Suha. Pangpangna mah dina perkara prak-prakan solat magrib jeung solat subuh. Ustad Otong keukeuh boga pamadegan dina rokaat panungtung teh, sanggeus itidal kudu maca qunut. Ari nurutkeun Ustad Suha mah sabalikna pisan, nya teu kudu maca qunut. Mangkaning eta dua ustad teh, sapopoena kapeto jadi kapercayaan Mama Iking dina ngawuruk barudak.

Puguh bae matak baluweng anu dialajar. Ceuk Ustad Otong kitu, ari ceuk Ustad Suha mah da geus lain deui. Malah nurutkeun beja ti Si Buruy mah, kungsi sakali mangsa Neng Ratna dibere peringatan ku Ustad Suha; lamun wani-wani nurutan Ustad Otong, hartina putus bobogohan! Kitu cenah. Teuing enya, teuing bohong. Tapi nu eces mah Neng Ratna geus aya kana samingguna tara katingali ngalanto ka tajug. Ceuk sakadang gosip keneh, Neng Ratna teh bingung anu teu manggih tungtung. Sabab bapana keukeuh nitah ngagugu ka Ustad Suha. Ari indungna biluk ka Ustad Otong.

“Mana sih anu kedah digugu sareng ditiru ku abdi teh, Mama?” ceuk Neng Ratna, basa sakali mangsa ngahajakeun nepungan Mama Iking.

“Nilik kana kecapna oge, digugu jeung ditiru teh singketan tina ‘guru’. Tangtu bae anu kudu digugu jeung ditiru mah taya lian guru hidep,” tembal Mama Iking antare naker.

“Sumuhun, apan Kang Otong sareng Kang Suha teh duanana oge guru abdi. Janten, nu mana atuh nu kedah dituturkeun ku abdi?”

“Ari palebah anu kudu dituturkeun mah, sigana Jang Suha. Sabab nyai teh sakeudeung deui oge bakal di-sahkeun jadi pamajikanana. Apan nyai teh geus ditanyaan lin, ku Jang Suha?” “Sumuhun ari palih dinyana mah, abdi teh sasatna calon istri Kang Suha. Namung ari perkawis ajaran mah, apan teu kenging kolusi tea. Sok sanaos Kang Suha calon caroge abdi, tapi abdi mah tetep hoyong terang, netepan versi saha anu leres teh?” Neng Ratna beuki panasaran.

“Yeuh, nyai, ari perkara solat mah, duanana oge euweuh nu salah. Da anu salah mah, tangtuna oge anu teu solat. Tong make jeung bingung sagala, kawas budak kamari sore bae. Tuturkeun weh nu sakira-kirana luyu jeung kayakinan nyai,” tembal Mama Iking.

“Kieu, Mama. Abdi teh ari bogoh mah ka Kang Suha. Namung netepan mah hoyong cara Kang Otong. Kumaha tah upami kitu, Mama?”

“Is, kumaha nyai eta mah. Moal aya nu ngageunggeureuhkeun ieuh. Ceuk Ama oge, boh Jang Suha atawa Jang Otong, da euweuh nu salah ieuh. Ulah nepi ka Nyai ngadadak hayang SSI jeung Jang Otong, da Jang Otong mah geus hahadean jeung Neng Cici. Apan Neng cici oge solatna mah sok nurutan Jang Suha…” teu kebat nyaritana Mama Iking teh, sabab geus kadenge hawar-hawar sora adan asar. Neng Ratna gura-giru amitan, rek muru ka tajug. Ari Mama Iking mah da geus biasa, sok ngimaman di Masjid Al-Muchtar.

Kakara oge rengse wudu, Mama Iking disusulan ku Si Buruy. Cenah mah Ustad Otong jeung Ustad Suha keur pagetreng deui bae. Puguh bae sakedapan mah Mama Iking rada ngahuleng. Pang kitu teh, da sasarina mah tara aya masalah lamun rek solat asar. Malah solat magrib jeung subuh oge da geus dianggap aman. Ngarah teu pagetreng, ngahaja Ustad Otong sok sina ngimaman di Masjid, Ustad Suha jadi imam di tajug. Piligenti bae (husus) solat magrib jeung subuh. Ari lohor, asar, jeung isa mah tara aya masalah ieuh, pangna sok dihijikeun teh.

Kilang kitu, Mama Iking tetep ngahajakeun muru ka Tajug bari rada rurusuhan. Kasampak Ustad Otong jeung ustad Suha masih keneh keur debat madungdengkeun hiji perkara. Lain masalah qunut deui ieu mah. Tapi perkara babacaan itidal. Ceuk Ustad Otong, itidal teh kudu maca ‘Sami Alloh huliman hamidah’. Ari nurutkeun Ustad Suha mah, cukup maca ‘Sami Alloh’ wungkul, teu kudu make ‘huliman hamidah’.

“Geus engke deui atuh, madungdengkeun perkara eta mah. Mending geura sarolat ayeuna mah!” pokna Mama Iking bari ngareretan jam tanganna.

“Mangga atuh, Mama janten imam-na…” ceuk Ustad Suha, bari metot sarung Ustad Otong.

“Apan Ama mah ngimaman di masjid. Sok weh kadinyah atur-atur ku maraneh. Biasana oge piligenti, lin?”

“Sumuhun, Mama,” tembal ustad Otong.

“Ari bieu, basa solat lohor, saha nu jadi imam?”

“Abdi, Mama,” ceuk Ustad Suha.

“Enya, hartina ayeuna bagean Jang Otong. Sakali sewang kadinyah, ngarah adil…” kituna teh Mama Iking bari tuluy ngaleos deui, semu rurusuhan pisan.

Geus kitu mah, taya nu baha deui. Ustad Otong jadi imam.

“Allohu Akbar…” sora takbir Ustad Otong ngahaja dibedaskeun, ngarah kadenge nepi ka shap anu pangtukangna.

Sanggeus rengse maca al-fatihah jeung surat al-falaq, Ustad Otong ruku. Dituturkeun ku sakabeh makmun, kaasup Ustad Suha.

“Sami Alloh huliman hamidah…” sora Ustad Otong eces naker, kadenge ku sakur jamaah nu jadi makmum. Puguh bae Ustad Suha jadi kapanasan. Beungeutna mani nyeak beureum, awahing ku teu panuju tea. Malah Ustad Suha nyelengkeung leuwih tarik, “Sami Alloh teu make huliman hamidah…!” pokna.***

Cag !!

Lalampahan Pangarang Among

Ku DHIPA GALUH PURBA

Pait peuheurna jadi pangarang, ku Si Among mah geus kaalaman. Ti mimiti dicarékan ku Kadus Ukar (alatan mindeng teuing ngritik kawijakanana), dibaeudan ku Bah Dinta (pédah ngaranana remen dijieun tokoh carita), nepi ka diudag-udag ku kabogoh Néng Lina, basa nyieun karangan anu judulna ‘Semalam Di Kamar Néng Lina’. Geus karuhan ari urusan jeung tukang warung mah, lain sakali dua kali. Kungsi sakali mangsa diriungkeun ku Mang RT, alatan nganjukan baé udud jeung kopi. Ari palebah mayarna, kudu ngadagoan heula karanganana dimuat dina koran atawa majalah. Mangkaning dimuatna tara tangtu iraha-irahana.

Cita-citana hayang jadi pangarang, geus ti jaman harga béas salapan ratus. Diajarna ogé kaasup otodidak. Kungsi mati geni di para seuneu, tapa di luhur caringin, saré di Makam Cilanglung, meuting di Ciramping, jeung ngadeuheusan tempat-tempat karamat. Beungeutna nepi ka barengep ogé, apan bati néangan inspirasi, basa manéhna mujasmedi dina dahan kiara, handapeun pisan sayang nyiruan. Satuluyna mah Si Among remen ngayakeun observasi ka tepis wiring. Ngadon leuleumpangan bari mawa ransel anu eusina: pulpén, keretas, gula-kopi, bako sebul, bantal, sarung, béas, jeung (teu poho) potrét Néng Lina.

Satengah taun katukang, Si Among nékad pikeun ninggalkeun bali geusan ngajadina, lembur Cigorowék. Manéhna ngumbara ka Bandung, bari mawa harepan hayang jadi pangarang kakoncara. Naskah-naskahna dikirimkeun ka sababaraha média massa. Mémang teu pati gaplah. Karanganana aya anu dimuat. Atuh tina ladang ngarang téh, Si Among geus bisa ngiridit calana jin, nganjuk tivi séken dua in satengah, tug nepi ka bisa meuli hand phone sagala rupa. “Ngarah gampang komunikasi,” kitu ceuk Si Among bari némbong-némbong Handphone, anu dikangkalungkeun dina beuheungna. Tapi gara-gara handphone, béjana Si Among téh kungsi ditegor ku Eriyanti Nurmala Dewi, tim redaktur sastra Galamedia, alatan ngirimkeun cerpén ngaliwatan SMS.

Dina hiji poé, basa Si Among keur ngahuleng hareupeun tukang bajigur, Manéhna patepung jeung Néng Susi. Puguh baé panonna mani molotot mata simeuteun, ningali rupa Néng Susi anu geulis kawanti-wanti, endah kabina-bina, mapaésan tangtunganna anu jangkung lenjang, pakulitan bodas beresih, taya cawadeunana. Dasar Si Among (anu salawasna sok ditampikan baé ku awéwé), ningali Néng Susi téh langsung baé katarik ati, kapentang asmara. Malah awahing ku husuna neuteup Néng Susi, Si Among katutuluyan nuturkeun Néng Susi nepi kana lawang pager imahna. Éling-éling sotéh, basa tukang bajigur nyusulan Manéhna bari kutuk gendeng, alatan gelas bajigur ngadon diasupkeun kana jero kantongna. Leuheung basa lamun geus dibayar.

Teuing kumaha prosésna. Sakali ieu mah, Si Among meunang kabagjaan dina urusan cinta. Néng Susi teu nampik, basa Si Among ngedalkeun kereteg haténa anu nyangkaruk dina asmara. Matak hémeng taktagé. Lain indung bapa Néng Susi wungkul anu ngarasa héran téh. Malah tatanggana ogé tingharuleng basa nyaksian Si Among jeung Néng Susi, anu keur ngumbar katresna di sisi wahangan.

Mémang ari gosip mah éta ogé aya. Nurutkeun tukang cingcaw anu biasa mangkal di Babakan Ciamis; basa rék ngedalkeun cintana ka Néng Susi, Si Among téh nyelang heula balik ka Cigorowék. Rék ménta bantuan jangjawokan ka Bah Dinta cenah mah. Tapi teuing bener, teuing henteu. Kilang kitu, Jang Riswa, anu geus aya kana dua taunna miharep Néng Susi, ngahaja ngadegkeun TPDSA (Tim Penyelidik Dukun Si Among). Awahing ku timburuan sigana téh.

Hanjakal pisan. Sanggeus Si Among hahadéan jeung Néng Susi, Manéhna jadi teu bisaeun ngarang. Sanajan geus nyieun sababaraha rupa tarékah ogé, tetep bae taya inspirasi atawa ideu carita keur karangan. Mémang sabada dititenan téh, karangan anu saméméhna geus dijieun, ukur nyaritakeun kapeurih tina perkara ditampik sapajodogan ku awéwé. Tangtu bae, ari geus boga bébéné mah, asa pamohalan rék nyaritakeun katunggaraan asmara.

Teu bisa ngarang deui, pikeun Si Among mah kana tangtu ngadatangkeun hiji mamala anu lain lumayan. Pangpangna mah moal boga honor keur waragad sapopoé. Anu ngalantarankeun Si Among jadi mindeng huleng jentul bari nyanghareupan mesin tik anu geus aya sabulanna tara pisan dicabak. Mangkaning méh unggal mangsa, tukang warung ngagugujeg hutangna anu geus numpuk. Rét, panonna neuteup kana céngcéléngan anu geus parongpong. Nyoba-nyoba céngcéléngan téh dijieun sajak, tapi batan bisa mah kalah lieur anu aya. Écésna mah Si Among téh ngarasa bingung anu lain dikieuna. Nepi ka ahirna Si Among nyieun kaputusan anu papalimpang jeung kereteg haténa.

Bari nyurucudkeun cipanon, Si Among nyuratan ka Néng Susi, anu eusina ménta sangkan Manéhna diputuskeun tur dinyenyeri. Malah lamun bisa mah, ménta dicarékan lak-lak dasar jeung dijejeléh. Pang kitu, ngarah manéhna bisa ngarang deui.***


Ranggon Panyileukan, 2002

Saurna mah dimuat dina Heureuy Bandung, Galamedia! pami teu lepat kitu ge !

Siit Uncuwing

Cerpen RIEKE DIAH PITALOKA


Setiap pagi, bila langit sedang bahagia, kalangkang gunung menyerung kota kecil itu. Warnanya lebih tua dari langit, meski sama-sama biru. Saat matahari menggeliat, raut pegunungan ikut merona. Lekuk-lekuk ngarai ditutup rerimbun hijau bagai pinggang dan pinggul gadis-gadis menari.



Tatkala cahaya pagi menyentuh bumi, sungai-sungai keperakan, berkerlip menyilaukan. Seperti air sungai yang membelah kota kecil itu. Ada jembatan di atasnya, jalan raya tepatnya. Trotoar menjepit kiri kanan jalan. Dulu, setiap hari jalan itu dilewati Arum dan Nining. Tiap pagi mereka berangkat sekolah berjalan kaki, dua setengah kilometer dari rumah. Sangat pagi. Waktu membuka pintu, kabut berebut kecup pipi mereka. Satu dua kunang-kunang masih bermain di sela langkah. Embun basahi sepatu sekolah.


Arum paling senang saat melintas di atas jembatan. Di bawah, air mengalir tenang meski dicumbu fajar. Gairah sungai hanya tersirat dari kilau berlian di riak air di antara bebatuan. Sungai itu selalu mengalun perlahan. Tapi semua orang tahu, sungai itu juga bisa mendidih. Beberapa kali ada penduduk hanyut. Sebab air tanpa beri tanda bergulung-gulung dari arah hulu, menggerus apa saja. Itu bisa terjadi meski di siang terik. Kalau sudah begitu orang-orang di tepi sungai, orang-orang di atas jembatan akan berteriak, “caah caah caah!“


September.

Tak ada yang berubah dari kota kecil itu. Pada bulan yang sama, tiap tahun, langit kadang biru, kadang kelabu. Hujan malas berkunjung. Paling seminggu sekali. Itu pun bila awan sudah terlalu letih menggendong air. Air yang dicurahkan langit sudah pasti akan susuri sungai itu. Bertahun-tahun selalu begitu. Bahkan saat Arum dan Nining tak lagi melintas di jembatan yang sama. Tak ada yang beda. Rumah kedua gadis itu yang berubah. Ada resah menggayut di tiap hati penghuninya. Tak ada lagi berita dari Nining. Surat terakhir dikirim empat bulan lalu. Ada fotonya, lebih kurus dibanding saat ia tinggalkan rumah Bayang hitam di bawah mata menggurat keletihan di wajah. Namun ia tetap berusaha tersenyum.

Kepergian Nining memang mengubah banyak hal. Rumah tak lagi setengah bilik, semua diganti tembok. Cat tak lagi kusam. Lantai semen sudah ditambal keramik. Seng yang dulu berisik dan bocor kala hujan, diganti genting Jatiwangi. Pagar tak lagi pohon teh-tehan, akarnya direnggut lalu diganti pondasi beton. Dahan dan batangnya dari besi tempa. Memang masih ada sedikit daun-daun yang lingkari pagar. Tapi lagi-lagi terbuat dari besi tempa, meski warnanya juga hijau.



Masih terpatri dalam ingatan Arum peristiwa yang menuntun Nining tinggalkan rumah. Abah tergolek lemah di dipan ruang tengah. Sudah seminggu tak mampu bangun. Untuk balikkan badan pun harus dibantu ambu. Saat itu seisi rumah ketakutan, apalagi waktu seekor burung berkicau di pucuk daun kersen, halaman depan. Orang-orang menyebutnya siit uncuwing.


Suara siit uncuwing terus menggigit hati siapa saja yang mendengar. Tak akan berhenti sampai kematian menyusup ke setiap liang angin. Menyusup ke setiap inci pori-pori kusen jendela dan pintu. Siit uncuwing pembawa kabar duka, begitu kepercayaan Enin. Maka perempuan tua itu sibuk kibas-kibaskan sapu lidi.


“Sieuh, sieuh, haling siah, pergi sana, pergi!”


Kali ini Enin melempari dengan kerikil.


“Belum waktunya anakku kau jemput. Sieuh, sieuh, ka sabrang ka Palembang! Saguru saelmu teu meunang ganggu!”


Tetap saja burung itu tak mau pergi. Malah tampak riang. Lompat dari satu dahan ke dahan lain.

“Arum, Nining! Bantu Enin. Naik sana ke pohon kersen!” perintah Ambu, panik. Siit uncuwing kepakkan sayap sedetik sebelum Nining menyambarnya. Ia terbang menuju lembayung.

Entah kebetulan atau bukan, esoknya Abah mulai bisa duduk. Enin peluk buah hatinya dengan haru.

“Komar, cepat sehat, Komar.”



Ambu di pintu dapur usap sebulir bening yang meluncur dari sudut mata. Ada seurai doa di sudut bibir Ambu dalam lengkung yang mendamaikan Arum dan Nining. Tapi, tiga hari kemudian siit uncuwing datang lagi. Mula-mula hinggap di pohon arumanis tetangga sebelah. Waktu melihat Ambu dengan sapu lidinya, siit uncuwing menikam rumpun bambu di ujung jalan. Lalu sorenya siit uncuwing kembali. Tak menapak di mana pun. Berputar-putar mengelilingi atap rumah. Menjerit memanggil kematian. Lepas magrib burung itu menjauh dengan senyap. Tapi tangis ledakkan rumah. Sebab siit uncuwing pergi sambil membawa abah.


Enin dan Ambu berhari-hari, bahkan hingga tahlil seribu hari, tetap salahkan siit uncuwing atas duka yang menancap di hati mereka. Sebetulnya Arum dan Nining tak sependapat dengan dua perempuan itu, terutama Nining. Baginya penyebab kematian Abah bukan siit uncuwing, tapi karena sakit. Sakit, tapi tak diobati. Tak diobati karena mereka tak punya uang, walau sekadar untuk membayar Mantri Abas. Mantri yang menerima bayaran sukarela. Sekadar sukarela pun mereka tak sanggup.

Pendapat itu tentu tak disampaikan Nining pada Enin dan Ambu. Ia hanya katakan pada Arum. Dibisikkan saat para pelayat satu-satu tinggalkan rumah.


“Teteh sakit hati, Rum. Kita musti bisa berubah.”


Kata-katanya pelan sentuh telinga, namun tegas sebagai janji. Pasti. Arum percaya Nining. Tapi Enin tidak sepakat, terlebih Ambu.

“Jangan pergi, anaking. Apa kamu lupa banyak yang tak bisa pulang? Kalaupun pulang tanpa daksa. Malah ada yang sudah tak bernyawa.”


“Geulis,” Enin menambahkan sambil mengunyah sirih dan pinang, “biar susah lebih enak di kampung sorangan. Geulis, incu enin, cari kerja di sini saja. Jadi buruh tani, atau melamar ke pabrik dodol di Ciledug, ke pabrik tenun dekat kerkhoff, atau ke pabrik coklat jalan Cimanuk, atau jadi pelayan toko di Pengkolan.”



Nining tahu, kerja dengan ijazah SMP dan rapor sampai kelas satu SMA tak akan berarti. Gaji yang diterima hanya akan cukup untuk makan sebulan. Itu juga belum tentu cukup.

Sepuluh hari Nining baru bisa yakinkan Enin dan Ambu. Bahkan Ambu rela menjual sawah peninggalan Abah untuk membayar penyalur dan surat-surat keberangkatan, sekaligus ongkos ke Bandung.



Lima bulan pertama Nining tak terima gaji. Katanya harus diserahkan pada agen sebagai ganti biaya perjalanan. Tengah tahun baru bisa kirim uang. Tahun kedua Nining pulang untuk renovasi rumah dan membeli tiga petak sawah. Pengganti sawah Abah, katanya. Tiga bulan kemudian berangkat lagi setelah membantu Ambu buka warung sembako di samping rumah.
“Teteh jangan pergi lagi, teh. Apa lagi yang teteh cari?”



“Teteh pengin kamu jadi dokteranda, Rum. Biar teteh yang cari duit,
pokoknya kamu belajar yang rajin.”

“Mendingan Arum cuma tamat SMA daripada teteh pergi lagi.”



Entah mengapa kali ini Arum yang tak setuju Nining pergi. Tapi lagi-lagi
tak ada yang bisa menahan tekad itu.



Selama setahun, sebulan sekali Nining masih rajin beri kabar. Begitu pula dengan kiriman uang. Tapi tahun berikutnya bukan hanya uang yang tak dikirim. Yang lebih mencemaskan tak ada kabar berita darinya.



Awal Mei.

Sepucuk surat tiba di beranda. Arum membaca keras-keras supaya bisa didengar Enin dan Ambu.



“Arum, bilang sama Enin dan Ambu, Insya Allah September teteh pulang. Teteh maunya bisa munggah sama-sama. Teteh mau lebaran di rumah. Teteh kangen sama kalian bertiga. Doakan teteh supaya bisa pulang.”



Itu kabar terakhir yang mereka terima. Surat terakhir. Lecek. Sebab dibaca berulang-ulang, sampai Arum hafal isinya.

September berjingkat tinggalkan kalender. Oktober siap menyambut. Tapi tetap hambar. Huruf seakan mati tak tergores dalam secuil kertas sekalipun. Arum sudah mencoba hubungi agen yang berangkatkan Nining. Petugas yang menemui hanya menjawab, “Nanti akan kami beri tahu, kalau sudah tahu keberadaannya. Kalau sudah tahu!”

Hanya itu yang bisa jadi pengharapan. Surat Arum untuk Nining tak pernah berbalas. Tak ada alamat lain yang bisa ditelusuri. Khawatir menusuk kepala. Cemas menjadi bola besar, menggerus perasaan. Apalagi sejak dua hari terakhir Ramadhan siit uncuwing kembali menjejak pucuk kersen di halaman depan.

“Awas, indit, ka ditu, ka ditu, sieuh, sieuh!”



Ambu tergopoh, Enin menyusul di belakangnya.

“Ka sabrang ka Palembang, sieuh, sieuh!” teriak keduanya bersahutan.



“Ka sabrang ka Palembang, saguru saelmu teu meunang ganggu!”

Kali ini Arum langsung memanjat pohon kersen, tanpa tunggu perintah Ambu. Ketika siit uncuwing terbang, Arum setengah melompat turun dari pohon. Tak sekejap mata ia biarkan pandangan lepas dari burung itu. Arum mengejarnya, berlari. Tanpa sadar Arum sudah jauh tinggalkan rumah. Berlari menuju jembatan di atas sungai, sungai yang membelah kota kecil itu. Terus mengejar, bahkan ketika burung itu terbang di atas jalan setapak di pinggir jembatan. Menuju sungai.


Ya, siit uncuwing menuju sungai. Burung itu hinggap di batu besar di tengah sungai.


Arum mengendap.



Tinggal sejengkal dari siit uncuwing ketika orang-orang di atas jembatan berteriak, “caah!” Caah!Caah!”



Arum lompat berusaha menangkap siit uncuwing. Namun badannya limbung. Semua buram. Sesak menghimpit dada. Arum hampir tak mampu bertahan saat sayup seiris suara memberi kekuatan, “Arum, ka dieu, ulurkan tanganmu.”


Arum terkejut. Arum tahu pasti, itu suara Nining. Seolah mendapat tenaga, Arum berenang ke arah bayangan di tepi sungai.



“Hayu pulang, geulis.”



Sekali lagi Arum mendengar suara Nining. Arum berhasil genggam tangan Nining, dan semua jadi gelap.


“Teteh, teteh!” teriak Arum saat pertama kali membuka mata.



Tapi Nining tak ada, padahal Arum yakin Nining yang menolongnya. Nining yang memapah mengantar pulang. Arum terobos setiap ruang di rumah itu. Tetap saja, Nining tak ada. Hanya ada Enin dan Ambu yang sedang menangis.


Arum lari ke luar. Di langit ada bulan sepotong.



Di langit ada tiga belas siit uncuwing tanpa suara membawa bingkisan dari negeri berpasir: sekotak peti mati. Di dalamnya ada perempuan dengan bayang hitam di bawah mata dan lebam di sekujur tubuh. Tetap berusaha tersenyum.


Di surau-surau takbir pertama berkumandang…

Lumayan gening karanganna mah!

Malam Ke-27

Cerpen DHIPA GALUH PURBA

Masuk ke Jalan Simpang Dukuh. Sampailah ke pesisian sungai Kalimas. Airnya mengalir dengan tenang. Tidak bening, malah kotor, namun pohon-pohon yang menghiasi sepanjang sungai, membawa suasana yang sejuk dan segar. Di sebrangnya pun terdapat sebuah taman bunga yang terlihat begitu indahnya. Walau malam hari, ditambah dengan mendungnya langit, tapi keasriannya tetap terlihat dan terasa. Lampu yang remang-remang di taman Kalimas, sepertinya masih dianggap terlalu terang. Sebab beberapa pasang manusia malah bersembunyi dibawah pohon yang cukup rindang, atau di tempat yang lebih gelap lagi.

Perlahan-lahan kakiku meniti sebuah gapura yang menjadi ujung jembatan Kalimas. Tatkala mataku melihat ke arah gapura, maka segera kubuang pandanganku. Sebab di dalam gapura ada sepasang manusia yang sedang asik memadu kasih, mengumbar asmara berlebihan. Tidak tahu malu. Padahal gapura itu tidak ada penutupnya. Dan yang pasti, semua pejalan kaki yang melintas jembatan ini, pasti akan melewatinya.

“Kirain bukan orang gila!” kata yang laki-laki sambil memeluk lagi pasangannya. Entahlah bagaimana kelanjutannya, sebab aku segera meneruskan lagi langkahku. Jembatan yang terbuat dari kayu, terasa bergoyang. Untungnya bukan sekali-dua kali, kedua kaki menginjak jembatan ini. Malah hampir tiap malam, aku berdiam diri di tengah-tengahnya. Sampai aku sudah merasa menjadi kuncen jembatan Kalimas.

Sayup-sayup terdengar suara adzan dari menara mesjid. Saling bersahutan dengan musik yang bergemuruh di petamanan. Gema adzan memenuhi sekitar Kalimas. Tapi kenapa manusia seperti yang tuli? Atau sengaja pura-pura tuli? Bulan puasa, tak ada bedanya dengan bulan-bulan lain. Siapa bilang kalau setan-setan diikat kaki dan tangannya oleh rantai. Setan yang mana? Setan hantu gentayangan atau setan yang suka berbisik pada setiap dada manusia? Soalnya suara adzan malah dijawab oleh kentut knalpot motor dan mobil di jalan raya. Klakson pun lebih keras lagi dibunyikannya. Wanita centil memperlihatkan pahanya. Om-om banyak duit makin asik memeluk wanita muda. Si tante yang keriput kulit mukanya, semakin mesra bersandar di dada pemuda yang menukarkan keimanannya dengan sepasang sepatu.

Seperti malam-malam sebelumnya. Aku hanya duduk atau berdiri di tengah-tengah jembatan ini. Melemparkan pandangan sejauh mungkin. Bagaikan menerobos berjuta kenangan yang pernah kujalani. Dalam setiap saat, aku ingin bercermin lagi ke masa yang lampau. Memang Wajar jika aku dikategorikan sebagai orang yang tak punya harapan. Kuakui itu. Tapi apakah aku pantas disebut orang gila? Padahal aku masih normal. Aku masih mengenal siapa diriku. Bahkan aku juga tahu tempat yang menjadi menjadi kediamanku hampir setiap saat ini.

Malam ke-27 bulan puasa. Tak ada yang berubah di jembatan Kalimas. Ketika kulempar pandanganku ke sebelah utara, masih terlihat megahnya gedung Studio East. Begitu pun di sebelah selatan, gedung BCA yang mencakar langit masih nampak. Sebelah barat dan timur, dua gapura yang menjadi ujung jembatan. Gapura yang hampir tiap malam dihuni oleh sepasang manusia yang mengikuti ajakan setan.

Sebenarnya aku pun suka melaksanakan ibadah puasa seperti halnya para pemeluk agama Islam lain. Sayangnya aku tidak pernah melaksanakan sholat tarawih di mesjid atau di surau. Hal itu dikarenakan aku suka diusir. Memang Wajar. Aku memaklumi hal itu. Pantas saja kalau aku dianggap orang gila. Terutama karena pakaianku yang rombeng, kumal, dan compang-camping. Menghiasi tumbuhnya bulu-bulu yang hampir menutupi sebagian besar wajahku yang tidak terurus. Aku pun bukannya tidak mampu atau tidak ingin seperti orang lain. Namun keadaanlah yang memaksaku untuk menjadi seperti ini.

Terlunta-lunta di kampung orang, mungkin itulah pendek katanya. Genap sudah satu tahun, aku berjalan tiada terarah. Masih tercatat dalam ingatanku, ketika aku berangkat meninggalkan kotaku. Waktu itu tepat sekali bersamaan dengan hari ke-26 bulan puasa. Sebab pada malam ke27, aku sudah tak sanggup lagi menahan beban peraasaan yang bergemuruh dalam dada. Malam ke-27 pada lima tahun yang lalu, aku punya kenangan yang sulit bahkan tidak mungkin untuk dilupakan. Keberangkatanku dari kota kelahiranku, Bukanlah pergi dengan tanpa tujuan. Bagaimanapun juga, aku punya niat dan keinginan yang bulat. Aku sedang mencarinya. Dia, yang pergi meninggalkanku. Dia, yang pernah kusakiti hatinya. Dia, yang sekarang entah ada di mana.

Menurut kabar dari kakaknya, dia mengembara di kota ini. Sayangnya aku tidak tahu alamat jelasnya. Sudah kucari dan kuselusuri sampai ke pesisian, tetap saja belum kutemukan. Sampai pada akhirnya bekalku pun ludes sama sekali. Yang membuatku tak bisa pulang lagi ke kotaku. Selain tidak punya ongkos, ditambah lagi oleh kebulatan rekadku. Daripada aku pulang tanpa dia, lebih baik aku tidak pulang sama sekali. Pernah suatu waktu, aku hampir menemukannya. Ketika kumasuki jalan Doli, aku melihat seorang wanita yang mirip sekali dengannya. Setengah tidak percaya dari sejak awalnya juga, Sebab wanita itu berada dibalik etalase. Tentu saja untuk dijual kepada para laki-laki buaya. Tidak ada bedanya dengan menjual barang. Siapa saja yang ingin mencicipinya serta mau membayarnya, wanita itu siap untuk dibagaimanapun juga. Sudah pasti, yang tidak menggunakan etalase pun, bagaikan berjualan gorengan.

Kutatap Wanita itu. Kuteliti untuk lebih mengetahuinya. Dari mulai ujung rambut sampai ke ujung kaki. Malah tadinya aku ingin memegang pergelangan tangannya. Ingin kupastikan bahwa dibalik tangannya ada tahi lalat sebesar kacang hiajau. Tapi sayang, antara aku dan dia, dibatasaui oleh kaca penghalang. Malah gara-gara kaca itu pun, sepertinya dia juga tidak bisa melihatku. Cuek saja sambil menghembuskan asap rokok dari sela-sela bibirnya. Aku yakin, wanita itu bukan dia. Bukan. Sebab ada satu hal yang sangat berbeda dengan dia.

Aku tidak kehilangan akal. Dengan beberapa cara, aku mencoba untuk mencari tahu tentang asal-usul wanita dibalik etalase itu. Kebetulan ada seorang laki-laki yang bisa diajak berbincang-bincang. Hanya dengan sebatang rokok, dia pun mulai menceritakan wanita itu. Menurutnya, dia adalah Noni. Sudah hampir satu tahun menjadi penghuni tetap Jalan Doli. Kota asalnya tak ada yang tahu. Yang pasti, aku merasa tenang, sebab nama yang sedang kucari bukan…Noni. Ingin raanya aku berbicara dengan Noni secara langsung. Sayang sekali harganya tidak terjangkau oleh dompetku. Sebab semua orang tidak akan ada yang akan percaya kalau aku hanya ingin berbincang-bincang dengannya. Apa pun alasannya, aku harus membayar Noni berdasarkan tarifnya. Tentu saja aku hanya bisa menggigit jari, Sambil mataku tak lepas memperhatikan dan mengantarkan Noni, yang digandeng oleh seorang laki-laki setengah baya.

Berbincang-bincang dengan lelaki yang baru kukenal itu agak berkepanjangan. Malah dia menceritakan tentang Noni, yang dikenal sebagai wanita misterius. Entahlah, misterius di bagaimana. Aku tidak sempat mendapat jawabannya, sebab perbincangan pun keburu dibelokan ke berita yang sedang aktual di kotaku. kabarnya, di kotaku sedang geger dengan adanya kasus VCD porno sepasang mahasiswa. Kopi VCD itu sudah tersebar kemana-mana. Kemudian dibandingkan dengan VCD porno ‘Anak Ingusan’ yang kebetulan dibuat di kota ini. menurutnya, VCD porno di kotaku tidak sengaja diproduksi untuk diedarkan. Malah bisa dikatagorikan sebagai suatu musibah. Sedangkan VCD porno yang dibuat di kota ini, sengaja diproduksi untuk dijual. Malah pemainnya juga kabarnya didukung seorang WTS yang sudah profesional. Benarkah di kotaku ada kejadian seperti itu? Kalau benar, saya sungguh merasa malu. Malu oleh Tuhan, juga malu oleh pemainnya. Sebab kelakuanku sebelumnya, malah lebih dari itu. Bedanya, kalakuanku tak ada yang memergokinya. Hanya Tuhan yang tahu. Haruskah aku juga mengatakan kepada semua orang tentang perbuatanku? Tentang yang pernah kulakukan dengan Iseu, Apon, Rostika, Enur, Titin, Kiki, Ida, dan lain-lain. Yang pasti, aku merasa lebih bejat dibanding pemeran VCD porno di kotaku. Sumpah.

Masih di jalan Doli, aku mendapatkan musibah yang sulit untuk kulupakan. Tak kusangka, ternyata lelaki yang mengajakku berbincang-bincang itu adalah seorang laknat. Dengan menjanjikan untuk mempertemukanku dengan Noni, aku dibawanya ke tempat sepi. Ternyata semua itu hanya akal-akalannya saja. Sebab pada akhirnya aku tidak berkutik ketika cluritnya hinggap pada leherku. Semua uangku dirampasnya, termasuk baju dan celanaku satu-satunya yang sedang kupakai. Sungguh, aku hanya mengenakan kolor saja. Sehingga dengan terpaksa, mau tidak mau aku harus memungut pakaian dari tempat sampah. Walau rombeng dan bau, aku harus memakainya. Tak heran kalau semua orang menganggapku orang gila. Padahal aku tidak merasa gila. Tidak. Aku tidak gila. Aku hanya mengakui kalau aku tergila-gila olehnya.

“Punten!” tidak kusadari datangnya. Seorang wanita telah melewat ke depanku. Tentu saja aku merasa kaget. Selain jarangnya ada yang berkata seperti itu, ditambah lagi dengan orangnya. Dia. Dia adalah wanita yang selama ini sedang kucari. benar, walau hanya terlihat punggungnya, tapi aku tak akan salah melihat. Tidak salah. Dialah yang selama ini kucari. Dia… Dewi. Dewi.

“Dewi! Antosan, Wi!” aku berteriak memanggil namanya. Dan dia pun menghentikan langkahnya. Lalu membalikan tubuhnya. Matanya menatapku dengan tajam.

“Dewi, ieu abdi, Darma!” kataku, ingin meyakinkannya. Benar, dia seperti yang terkejut. Malah dia pun kemudian berjalan menuju ke arahku. Jembatan Kalimas bergoyang, bersamaan dengan jantungku yang berdetak semakin cepat.

“Darma?” dia bertanya sambil matanya tiada henti menatap wajahku.

“Muhun, Darma, Wi. Hampura abdi, Wi. Abdi tos tobat. Moal kagoda deui ku sasaha oge. Hayu urang uih ka lembur, Wi!” tanganku berusaha untuk memeluk tubuhnya. Tapi sungguh mengagetkan, ternyata dia menghindar, bahkan menghempaskan tubuhku.

“Didinya teh sahana didieu? Sangeunahna pisan hayang nangkeup didieu. Sanajan sarua ti Jawa Barat, tapi lain hartina didinya bisa kikituan jeung didieu,” katanya dengan nada yang marah. Bersamaan dengan itu, hujan pun mulai turun. Kilat mempotret rona wajahnya, beradu dengan suara petir yang bergemuruh.

“Dewi?!” aku ternganga. Tak percaya pada setip kata-katanya.

“Didieu lain Dewi. Didieu mah nyampeurkeun soteh, pedah ngadenge didinya anu bahasana sarua jeung bahasa didieu,” katanya sambil membuang wajahnya ke sebelah utara.

“Dewi, kawasna dosa-dosa abdi kalintang ageungna. Kasalahan abdi dugi ka moekeun hate Dewi. Abdi rumaos, Wi. Abdi kacida hanjakalna tos ngaraheutan hate Dewi. Tos aya kana sataunna, abdi kalunta-lunta milarian Dewi. Abdi jangji, bakal ngarobah sagala kalakuan abdi. Hayu, Wi, apan Dewi teh hoyong sasarengan saur, sareng buka puasa seuih. Urang papag dinten boboran, ku urang duaan. Abdi tos meser acuk kanggo Dewi. Di Bandung, abdi tos muka usaha kana konstruksi rangka beton,” aku mencoba untuk mengingatkannya.

“Keun, isuk atawa pageto, didieu rek ngabantuan neangan anu ngaranana Dewi.” Malah seperti jawabannya, sambil melirik ke arah gapura. Disana seorang laki-laki sedang berdiri sambil bertolak pinggang. Entah sudah berapa lama, dia berdiri di sana.

“Noni! Cepetan, dong. Ngapain bicara sama orang gila!” lelaki itu berteriak. Tiba-tiba dia tertegun beberapa saat. Lalu berbalik memandang wajahku. Dia menghampiri laki-laki itu dengan tergesa-gesa.

“Siapa yang bilang suamiku orang gila, hah?!” katanya sambil mencengkram kerah bajunya. Kemudian dia mendorong tubuh lelaki itu ke arah jembatan. Membuat aku kaget. Kaget bercampur dengan keharuan yang tiada hingganya. Kebahagiaan yang selama ini kucari pun, rasanya sudah mulai menghampiri.

“Apa-apaan ini, Non! Kamu juga jadi gila, yah!” begitu kata lelaki itu, sambil berbalik mencekik leher Dewi.

“Kang Darma!” dia berteriak memanggil namaku. Diiringi makin derasnya hujan. Benar. Dia memanggil namaku. Ya Tuhan, dia memanggil namaku.

“Dewiiii…!” aku berteriak sambil berlari ke arahnya. Tapi secepat kilat, tubuh Dewi didorong oleh laki-laki itu. Byuuur…, dia terjatuh ke sungai Kalimas yang airnya sedang meluap. Sekilas, hanya kulihat gapaian tangannya.

“Dewiiiiii!” aku berteriak semakin keras. Beradu dengan suara petir yang semakin bergemuruh.

Ketika aku akan melompat ke sungai, tiba-tiba kedua tanganku ditarik. Bahkan selanjutnya mukaku terkena hantaman yang sangat keras. Aku berteriak sambil meronta-ronta ingin melepaskan diri. Tapi kakiku dipegangnya kuat-kuat. Malah aku diseretnya ke arah gapura.

“Kang, tulungan! Uang mudik sa…!” terdengar suara parau Dewi, dan… terputus. Entah bagaimana nasibnya. Aku tak berdaya, sebab aku tidak kuasa menahan kegarangan orang yang menyiksaku. Apalagi ketika kepalaku dibenturkan ke tembok. Walau aku berusaha untuk melawannya, tapi tenaganya lebih kuat. Sia-sia saja. Sampai pada akhirnya aku terkulai di dinding gapura. Tak ada kekuatan apa-apa.

“Dewiiii!” suaraku tak akan bisa mengalahkan suara hujan dan petir. Lelaki yang menyiksaku telah berlari, entah kemana. Tapi suara Dewi pun sudah tak terdengar lagi. Darah dari sekujur tubuhku mengalir terbawa air hujan, sebagian ada yang tercampur dengan air Kalimas, menyusul Dewi yang hilang lagi, entah kemana.

“Nawaitu…” bibirku tak bisa meneruskan niat puasaku untuk esok hari. Tapi hatiku sudah bertekad untuk melaksanakan ibadah puasa di hari ke-27***

Cag !!

Cipadung, 2002

Surat dari Cigorowek

Oleh: DHIPA GALUH PURBA

KAWANKU adalah seorang penulis amatir yang tinggal nun jauh di kampung halaman, Cigorowek tercinta. Beliau sangat rajin mengirim surat. Hampir setiap jam, beliau mengabarkan perkembangan terakhir di Cigorowek melalui surat elektronik alias e-mail.

Belakangan ini, kawanku banyak mengirim kabar tentang kasus pencurian. Seperti yang terjadi pada keluarga Aki Ukro. Malam Rabu kemarin, katanya, rumah Aki Ukro disatroni maling. Begitu santainya maling itu, karena Aki Ukro dan Nini Emeh beserta anak cucunya sedang tidur nyenyak.

Kabarnya Aki Ukro bermimpi menikah lagi dengan Nini Uti, pacar lamanya, sekaligus cinta pertamanya saat mereka masih mengenyam pendidikan di Sekolah Rakjat (SR). Kawanku, dalam suratnya, sempat mengkritik Aki Ukro yang bermimpi terlalu romantis dan terkesan mengada-ada.

Kembali ke masalah pencurian. Menurut hasil penyelidikan hansip Baron di tempat kejadian perkara (TKP), para maling berjumlah empat orang. Dugaan tersebut berdasarkan jejak kartu remi yang berserakan di atas meja. Mereka, para maling itu, sempat makan malam dulu, main kartu remi, dan nonton siaran tunda antara Timnas Indonesia melawan Bahrain yang akhirnya dimenangkan Timnas Indonesia dengan skor 2-1.

Adapun barang yang disikat oleh para maling adalah televisi berwarna 20 inci. Itu pun tidak diambil semua karena diperkirakan para pencuri merasa kasihan pada Aki Ukro. Televisi 20 inci tersebut, hanya diambil 18 inci saja. Jadi, sampai hari ini Aki Ukro masih memiliki televisi 2 inci, sisa para maling. Lumayan, daripada kagak punya, begitu kata Aki Ukro, ketika diwawancara oleh seorang wartawan, teman kakaknya tetangga saudaranya kawanku.

Namun yang lebih mengherankan, kasus maling yang menimpa Bah Dinta, dukun ternama di Cigorowek. Kabarnya hansip Baron harus dirawat oleh Mantri Cahyo, karena stres. Pasalnya para maling yang menggerayangi rumah Bah Dinta, tidak mengambil barang apa-apa. Para maling hanya ngoprek dan mengutak-atik televisi Bah Dinta hampir sepanjang malam. Dan ketika keesokan harinya Bah Dinta mau nonton tivi, tiba-tiba gambarnya jadi terbalik. Kasihan sekali, sampai hari ini Bah Dinta sekeluarga harus nonton tivi sambil nonggeng (menungging) atau dalam posisi kepala di bawah, kaki di atas.

Surat terakhir dari kawanku mengabarkan bahwa dia sendiri yang ketiban sial. Katanya ia kehilangan motor barunya, yang baru saja dicicil satu kali. Memang salahnya sendiri, pulang apel dari Neng Lina terlalu malam. Padahal semestinya kawanku langsung pulang saja, lantaran Neng Lina pun tidak ada di rumah. Katanya sih Neng Lina sedang nonton longser sama calon tunangannya.

Namun dasar kawanku, sudah jelas situasinya seperti itu, malah mengadakan PDKT sama neneknya, semacam kandidat gubernur yang mencari dukungan. Kawanku beranggapan, orang teraniaya itu pasti akan mendapat banyak dukungan. Sayang sekali, bukannya dukungan yang didapat, malah buntungan eh, maksudku: daripada untung, malah buntung.

Ketika kawanku sedang dalam perjalanan pulang, di tengah jalan dicegat oleh seorang perempuan (jelasnya bukan dicegat, tapi kawanku yang agak kumasep mendadak nginjak rem saat melihat wanita seksi berjalan sendiri). Selain seksi, cantik lagi, katanya. (Ya jelas, namanya perempuan pasti cantik). Sebut saja namanya Neng Cici. Menurut kawanku, Neng Cici mau numpang sampai ke perempatan tiga Ranca Katel. Karuan saja kawanku sangat bersedia. Apalagi Neng Cici duduknya begitu merapat sehingga sampai sekarang pun punggung kawanku agak kentob, di dua tempat yang hampir sejajar.

“Stop dulu!” Tiba-tiba Neng Cici berteriak, tepat di depan pintu makam. “Ada apa?” Begitu tanya kawanku, sambil menginjak rem. Motor berhenti. “Aku ketinggalan dompet,” kata Neng Cici. Kedua tangannya merogoh semua saku baju dan celana jinsnya.

“Ya sudah, ayo kita balik lagi,” jawab kawanku. Ia memang cerdas. Sangat cerdas. “Kalau memang ketinggalan, tinggal balik lagi, lalu diambil. Beres ‘kan!” “Bapakku suka marah, kalau aku bareng sama cowok,” ucap Neng Cici.

“Terus gimana?” “Bagaimana kalau kupinjam dulu motornya sebentar. Akang tunggu dulu di sini, sebentar aja,” Neng Cici mulai menebar ilmunya. Sebenarnya modus operandi seperti ini sangat klasik dan mudah ditebak. Namun karena kawanku terlalu cerdas, beliau tidak menaruh curiga apa-apa. Dalam pikirannya: kalau memang bapaknya tidak suka melihat Neng Cici bawa laki-laki, ya tinggal suruh sendirian aja, biar dia nunggu saja. Beres ‘kan. Ketika Neng Cici sudah menghidupkan motor, bahkan sudah maju beberapa meter, tiba-tiba kawanku berteriak memanggil Neng Cici.

“Hai, tunggu!”

Tentu saja Neng Cici kaget, wajahnya tampak pucat pasi. Neng Cici mengira kawanku sudah bisa menduga maksud jahatnya. Meski demikian, Neng Cici berusaha untuk tetap tenang. “Kamu pasti kedinginan. Nih pake jaketku, biar tidak masuk angin,” kata kawanku sambil melepaskan jaketnya, lalu memberikannya kepada Neng Cici. Tentu saja Neng Cici bernapas lega. Setelah mengucapkan terima kasih, Neng Cici segera menarik gas motor, lalu meninggalkan kawanku dan tidak pernah kembali lagi. Mungkin yang lebih tepat: tidak akan pernah kembali lagi.

Dalam beberapa hal, kawanku memang cerdas. Namun jika beliau sudah dihadapkan dengan sesuatu hal yang berbau perempuan, kecerdasannya bisa berpindah pada lawannya. Betapa tidak, jaket yang diberikan kepada Neng Cici itu berisi uang, STNK motor, surat cinta untuk Neng Lina, rokok sebungkus plus korek api, dan isim pelet sakti pemberian Bah Dinta. Wahai kawan, aku turut bela sungkawa atas musibah yang menimpamu.***

Ranggon Panyileukan, 2007

Rajin euy !!

Karma Rahwana Dasamuka

Bagian Katilu



DI HANDAP, di marcapada, Rahwana sirikna teu angkaribung, mekel rupa-rupa pakarang. “Rama! Coba lawan aing!” Rahwana mentangkeun deui jamparing sakti. Barang ragrag kana lemah, robah wujud jadi rupa-rupa sato galak; maung, banteng, celeng, gajah, oray, jeung sajabana. Jumlahna ampir nandingan tentara Maliawan.

Buriak tentara Maliawan kalabur. Tapi, teu burung tea nu jadi korban. Ayem Sri Rama mesat pakarang. Dak dumadak datang angin gede campur seuneu. Sakedet satwa ciptaan Rahwana musnah.

“Iblis!” Rahwana murka. Ngaluarkuen deui pakarang. Pangperangan digulung cai umpalan. Rewuan tentara Anoman, nyarah kabawa cai.

Enggal Sri Rama nyandak panah Gandarwastra. Perbawana hawa panas leuwih ti misti. Cai umpalan saat teu sakara-kara. Rahwana beuki jengkel. Kop kana Trisula. Ngahaja dilenmpagkeun tujul ka lebah Sri Rama. Trisula teu walakaya. Ancur jadi lebu.

Perang kapegat wanci sariak layung. Suku gunung beuki kasaput halimun. Ngarasa reugreug ningali Sri Rama rada unggul, Hyang Barja lumungsur ti langit katujuh. Jagat ngawitan peteng.

“Rama! Urang tuluykeun deui isuk!” Rahwana kukubuk.

Tapi ka karaton, rasa hariwang nyaliara jeroeun dada Rahwana. Tetela musuhna lain lalaworakeuneun. Ras manehna inget, waktu eleh saembara di Mantili. Nyaan gagah-digjayana Si Ramawijaya. Tapi, cadu mungkuk aing kudu taluk. Haram dempak aing kudu sumerah. Aya keneh panah Kunta. Weuteuh keneh Aji Pancasona.

Peutingna Rahwana ngumpulkeun dukun, tukang ramal, jeung jurutorah. Jero karaton Alengka ngahaja dihias diendah-endah, geusan ngabageakeun tamu petingan. Dahareun jeung inumeun teu puguh rupana, matak bingung barieukeun.

Teu kapalang hayang nyenangkeun tatamu, juruladen ngeprak dayang-dayang pilihan. Rengse balakecrakan disambung sarukan-sukan. Rahwana nyarita:

“Kula ngahaja ngumpulkeun maraneh sakabeh. Maksudna, hayang dipangnorahkeun, saha kira-kirana nu bakal unggul? Naha kaula atawa Si Ramawijaya?”

Cilaka. Tina sakitu puluh urang tukang ramal, taya hiji oge anu nyebutkeun Rahwana baris unggul. Malah teu saeutik nu lahlahan ngedalkeun kamandang, malar Dasamuka ulah nuluykeun perangna. Ngadenge jawaban jururamal, Rahwana teu kira-kira ambekna. Sipat biadabna datang deui. Ngalugas pedang kabeh jururamal ditigas janggana.

Isukna, rebun-rebun keneh Rahwana geus saged. Dituturkeun paningal Batara Surya. Sakilat ka medan yudha manehna cunduk. Ti beulah ditu, Sri Rama sami sayaga. Saperti kamari, luhureun langit katujuh, paradewa caralik ngaderes, diamparan mega bodas.

Dangah, gagah, panon hibar, sihung ranggeteng pikagilaeun. Rahwana sidik niat anggeus-anggeusan. Leungeun katuhuna nyenyekel gegaman Kunta. Kasorot panonpoe isuk-isuk, cahaya emas ngempur semu hurung. Tina luhureun kareta peang, haok nangtang musuhna:

“Rama! Hayoh maju!”

Sri Rama majeng. Henteu tutunggangan siga Rahwana. Cekap angkat ngagandeuang. Ning, henteu dugi ka hilap mekel pakarang. Malih tara-tara ti biasa, mayunan ngangkat senjata. Hamo, teu katuturkeun panon manusa, terang-terang kareta perang musuhna ancur. Kudana kalabur marulang deui ka Kahyangan. Demi nu tumpakna, luncat nyalametkeun diri.

“Bangkawarah!” beungeut Dasamuka beuki hurung, dihuru seuneu amarah. Teu karaos wanci maju tengah poe ereng-erengan. Raja siang anegleng luhureun embun-embunan. Resep ngalalajoan perang tandong. Nu narongton di langit katujuh tambih saregep ngabandungan. Socana ampir teu ngiceup-ngiceup. Sadayana ngagebeg, barang ningali jungkiring awak Raja Alengka robah ngabadagan.

Rahwana titikrama! Saban ngalengkah dunya langsung inggeung. Unggal renghap angin puyuh museur salelewek pangperangan. Leungeunna rurunjang ka luhur. Panonpoe satoel deui beunang dirawel. Paur nenjo kalakuan raksasa, Batara Surya meungpeunan socana. Langit nu tadina cangra, ngadadak surem.

“Aduh cilaka!” Batara Indra hariwang.

“Naha Sri Rama bakal pikuateun?” Dewa Brahma ngiring honcewang.

“Tenang,” saur Batara Narada api-api teu galideur.

Senjata Kunta melesat tina leungeun Rahwana. Bumi alam beuki genjlong. Kilat-tatit tingbelesat nyaangan awang-awang. Sora guntur tingjelegur meulah langit. Hawa lada nyebar ka saparapat jagat. Tingkoceak, tingdarengdek, sora monyet ngaleupaskeun nyawa. Dalah Anoman, Anggada, Sugriwa, sareng Kapijembawan, ampir-ampiran kelenger.

“Nun Ramawijawa, asa parantos manjing mustarina, Rahwana nampi hukuman,” saur Laksmana.

Sri Rama meureumkeun socana. Manahna manteng ka Hyang Agung. Maksadna, sajaba ti mundut pangyuga, neda widi ngaluarkeun Guwawijaya. Panah Guwawijaya memang teu kenging sambarang waktu digunakeun, iwal mayunan musuh anu enya-enya pilih tanding. Disimpenna oge apan benten ti ilahar, ngahiji sareng jasa lemes Dewa Wisnu.

Aya harewos tan katingali jirimna. Unina, nyaluyuan kana pamaksadan Sri Rama. Atuh lajeng nepak dada palih tengen. Lebeting ati pok misaur:

“Rahwana kula kapaksa ngaluarkeun Duwawijaya. Geura tungkul ka Hyang Agung, geura tanggah ka tempat pangbalikan sajati,” tali gondewa diwengkang. “Piraku teu seubeuh maneh ngacak-ngacak dunya!”

guwawijaya dilepas. Jagat peteng dituturkeun sora kadia gunung bitu, marengan cahaya mancawura ka satungkebing langit. Barang mulang sabihari, Kunta gegaman Rahwana ilang musna balik ka nu kagunganana, Hyang Jagatnata.

Tutas ngancurkeun pakarang lawanna, Guwawijaya nyiriwik meulah angin, sarta teu kungsi lila kadenge aya sora ngagoak. Sirah Rahwana sidik ngagelenceng, leupas tina janggana.

Aneh. Beuheung Dasamuka lir sirungan. Leungit sirah nu hiji, bijil deui sirah nu sarupa. Seot deui disamber Guwawijaya. Goak deui. Gelenceng deui. Terus nepi ka sapuluh kali. Memeh awak Rahwana rubah-rebah ka tanah pikeun salilana.

Rahwana, raja biadab, tutug kana waktuna, nitih kana wancina, nginggang kana papastenna. Sareatna alatan panah sakti Guwawijaya. Hakekatna hukuman ti Dewata Agung, buah lampah jadi rurujit jagat buana.

Wibisana lumpat muru banusan rakana. Awak Rahwana digabrug, lajeng digalentoran, bari murubut citangis kasedih. Pegat-pegat sasauran, sumambat ka nu ngantunkeun:

“Duh… Raka Prabu… Naha atuh heunteu kenging dielingan. Teu hilap-hilap rayi ngemutan, Sri Rama sanes manusa biasa, sidik wuwujudan dewa, saha nu mampuh mayunan sasakten Wisnu? Saestuna, Wisnu cahaya hirup-hirup dunya katut panguesina. Bumi, samudra, gunung, manusa, aditya, katut para satwa aya lantaran sabdana. Kari-kari ku sallira bade diancurkeun. Kumaha ari tos kieu? Rayi bati sedih. Pon kitu deui ingkang Rama, Ibu, sareng Eyang Sumali.”

Sabot kitu Sri Rama parantos aya pengkereunana. Wibisana diusapan, bari teras dilelejar. Sabda Wisnu:

“Wibisana, adi Akang, geura susut eta cisoca. Margi sanajan ngajerit maratan langit, ngabanjiran salegana jagat buana, teu aya hartina. Langkung sae tuang raka hayu urang sampurnakeun. Malah mandar susuganan, arwahna heunteu teras marakayangan. Sajabi ti eta ulah hilap, rayi gaduh pancen suci. Tingali, rayat Alengka meujeuh katalangsara. Kawajiban salira mulangkeun deui kajembaran bangsa jeung nagara.”

Raden Wibisana alon cengkat. Gabrug nyuuh kana pangkonan Sri Rama. Ngawakilan ingkang raka suwargi, melas-melis mundut pangampun, saurna:

“Mugia kaagungan manah jungjunan Wisnu, kersa ngahapunten samudaya kalepatan Raka Prabu Rahwana. Margi mung pangampura salira, anu tiasa mukakeun lawang kasampurnaan.”

“Kula geus leuwih ti heula ngahampura. Malah neneda ka Hyang Agung, malar sukma tuang raka tiasa mulang ka alam suci; nagara tunjung sampurna. Ngahiji sareng sukma suci lianna.”

Sakumaha lumrahna, layon Raja Alengka diurus samistina. Puncakna dilaksanakeun upacara mandi geni. Tempatna di alun-alun karaton, kalayan diiring puja-puji sakumna rahayat Alengka, para resi, katut brahmana. Teu kantun wadyabalad Maliawan.

Sarengsena, Sri Rama lajeng ngjungjung lungguh Raden Gunawan Wibisana janten raja, gelar Raja Agung Alengkadirja.

Rahayat Alengka lain bae sapuk satuju, malah langsung ngarencanakeun pesta rongkah, raraga ngabageakeun raja anyar. Geus karuhan Hyang Wisnu mampuh ngungkulan rereged dunya, paradewa gasik marulih deui ka Kahyangan.

(Nurutkeun kaol lianna, lantaran ngagem Aji Pancasona, satungtung dunya ngadeg, Dasamuka dengdeng hirup. Tug nepi ka ayeuna. Ngan kaayanana ninggang kana babasan: paeh teu hos, hirup teu neut. Lara-kasiksa saumur-umur. Dongengna kieu:

Barang Sri Rama ngaluarkeun pana Guwawijaya, Rahmana kabur ka jomantara. Cilakana ka mendi manehna indit, Guwawijaya terus ngukuntit. Lila-lila Rahwana beak tanaga. Tapi, lantaran Aji Pancasona tea, Guwawijaya teu bisa maehan musuhna. Akibatna, Rahwana asa kasiksa. Awakna raca dipacokan pana Sri Rama.

Kitu jeung kitu bae terus taya tungtungna. Lumpat, diudag. Nyumput, dituturkeun. Balangah meueusan jeprot. Sakali mangsa Rahwana mubus kana sela-sela dua gunung. Aneh, sakali ieu mah Guwawijaya siga nu leungiteun tapak.

“Aing salamet!” Rahwana bungah. Teu apaleun eta dua gunung, sabenerna wuwujudan sirah anakna; Sondara jeung Sondari. Rahwana tega neuteuk beuheung anak kembarna, pikeun nipu Dewi Sinta. Tuluy diaku, majarkeun teh, anu hiji mastaka Sri Rama, hiji deui mastaka Raden Laksmana.

Wirang lakuna kabitur, sirah anakna disepak satakerna. Ragrag di hiji tempat, jleg jadi gunung kembar. Ari ayeuna eta dua gunung dipake panyumputan manehna.

Caturkeun arwah Sondara reujeung Sondar, asa manggih jalan komo meuntas. Pirang-pirang lila neundeun ceuceub, datang kasempetan geusan mulangkeun kanyeri. Awak bapana digencet, ditindihan ku duaan. Taya gunana Rahwana ampun-ampunan. Nya kitu deui mementa dicabut nyawa. Hyang Batara Agung ngarasa pantes nibankeun hukum karma ka raja jahat biadab: awak kakubur teu walakaya, paeh henteu, hirup henteu. Lara-kasiksa salila alam dunya tacan kiamah).***

Cag ah !!


Dimuat di Majah Mangle No. 2160

Pangeran Jamban

Pentingna ngaji tepat waktu teh meureun sangkan henteu saliwang sok komo lamun nu diajina ilmu taohid. Salah saeutik oge apan anu tikosewad ...